چرا با اینکه می دانم کاری خلاف است و بعد از انجام آن پشیمان خواهم شد باز هم در مواجهه با آن کار نادرست اراده ام سست است و آن را انجام می دهم ؟ چه کنم تا در مقابل کارهای نادرست قوی باشم و ان ها را انجام ندهم .مثلا دروغ گویی و…

پاسخ : آن چه موجب می شود انسان کار نادرست انجام دهد صرف ضعف اراده نیست ؛ آن چه موجب ضعف اراده می شود چیست ؟ اصل مساله به ضعف و کاستی در معرفت انسان بر می گردد . اگر انسان بداند گناهی که مرتکب می شود با وجود او چه می کند و در حال و اینده او چه تاثیری خواهد داشت ؛دیگر در مواجهه با گناه سست اراده نخواهد بود .این را بگویم که انجام گناه نیز به نوبه خود انسان را ضعیف تر می کند یعنی انسان با ارتکاب هر گناه اسانتر گناه بعدی را انجام می دهد . پس :

*باید معرفت خود را عمیق کنیم و به ان چه می دانیم ایمان بیاوریم . انجام گناه اراده را ضعیف می کند . از خداوند طلب ایمان و معرفت کنیم و از او کمک بخواهیم تا ما را لحظه ای به خود وا نگذارد .

*عزم ترک گناه کنیم و توسل کنیم و از اهل بیت علیم السلام استعانت بجوییم .

*گناه را برای خود به کوچک و بزرگ تقسیم نکنیم .تکرار گناه انسان را مهیای گناه بزرکتر می کند . اگر کار نادرستی انجام می دهیم و می دانیم که کارمان نادرست است برای خود مجوز ادامه آن کار را به هیچ وجه صادر نکنیم .

* توبه را به تاخیر نیندازیم .

*نا امید نباشیم . که نا امیدی حربه شیطان است .

هیچ کاری در عالم گم نمی شود .کم و زیاد ثبت است . و هیچ فعلی نیست که انسان ان را انجام دهد مگر اینکه نتایجی بر انجام ان بار است . کار انسان خوب یا بد ؛زشت یا زیبا ثمراتی دارد که از کار انسان جدا نیست یعنی با انجام کار این نتایج می اید و از ان نمی توان گریخت .اگر انسان مرتکب گناهی شود و از ان توبه کند و توبه اش حقیقی باشد نتیجه توبه نصوح پوشاندن گناه و در نیجه بی اثر کردن آن است .یعنی انسان تائب مشمول اسم تواب ،ستار و غفار پروردگار می شود و با حفظ توبه خداوند کاری می کند که خوبیها و حسنات او غلبه یابد و بر دل ها و اذهان نقش بندد.توبه كردن از گناهان , بستگي به گناهي دارد كه انجام شده است . اگر گناهي مشتمل بر حق الناس است , بايد علاوه بر پشیمانی از گناه و ثبات قدم در دوری از ان حق ضایع شده از مردم (حق الناس) را ادا کند و اگر گناه حق الله است مثل نماز و روزه , بايد علاوه بر پشیمانی از گناه و ثبات قدم در دوری از گناه ،ان را قضا کند . مهم آن است که در اين تصميم ثبات و استواري باشد . خوب حال سوال این جاست ایا توبه اثر وضعی گناه را می تواند از بین ببرد ؟اثر وضعی چیست ؟اثر وضعی تاثیرات انجام یک کار است که با انجام ان کار این تاثیرات حتما پدیدار می شود .مثلا اگر اب ریخته شود خیسی به دنبالش هست و اگر گناه انجام شود تاثیرات گناه به دنبالش می اید .مثلاکسی که به والدینش ظلم کند توفیقات معنوی خود را از دست می دهد خداوند کريم در آيه 29 سوره شوري مي فرمايد: «و ما اصابکم من مصيبه فبما کسبت ايديکم و يعفو عن کثير» و هر گرفتاري که به شما رسد به خاطر اعمالي است که انجام داده ايد و بسياري را نيز عفو مي کند.

حال اگر گناهکار توبه کند و ان گناه را تکرار نکند ان دسته از اثرات که از حوزه فرد خارج می شود و وارد حوزه مشترک با دیگران می شود مانند بد نامی و سوءظن مردم به او و اطمینان نداشتن به وی چطور ایا ان ها نیز با توبه بر طرف می شود یا خیر ؟ پاسخ این است اگر توبه نصوح باشد و گناه تکرار نشود خداوند اثرات وضعی گناه را نیز جبران می کند البته همانطور که گفته شد گناهانی که با انجام ان حقوق مردم ضایع شده است فرق دارد و باید انسان در صدد جبران حق الناس شخصا بر بیاید مثلا اگر مال کسی نزدش بوده ودر امانت خیانت کرده و حال پشیمان شده و توبه کرده وتصمیم گرفته گناهش را دیگر تکرار نکند خداوند توبه او را می پذیرد اما این مساله به این معنا نیست که توبه او جای خیانت در امانت او را پر می کند خیر او باید حقوق ضایع شده مردم را بپردازد و برای برطرف کردن بد گمانی مردم تلاش کند در این صورت خداوند نیز جبران می کند .پس اثر گناه با گناه می اید و اگر انسان توبه کند ان دسته از اثرات که به حق الله بر می گردد را خداوند می پوشاند و حتی به جای ان حسنات می گذارد اما ان دسته از گناهان که در تعامل و به نسبت دیگران شکل می گیرد پس از توبه ،شخص تائب باید در صدد جبران حقوق ضایع شده باشد وپس از انجام این مساله مشمول جباریت پروردگار می شود .در قرآن کريم آمده است: «إن الحسنات يذهبن السيئات» يعنی قطعا خوبی‌ها از ميان برنده پليدی هاست. (هود/14)

تعريف پرخاشگري: رفتاري را که به قصد آسيب رساندن به شخص ديگر، خود يا اشيا باشد، پرخاشگري ميگويند. در تحقيقات مشخص شده است که يکي از دلايل عمده مرگ و مير جوانان در ايران، پرخاشگري است که اين موضوع را ميتوان در صفحه هاي حوادث جرايد به خوبي مشاهده کرد. يک روانشناس، عصر ما را عصر پرخاشگري نامگذاري کرده است و زندگي ماشيني و تمدن امروزي را مسبب اين امر شمرده است.

*انواع پرخاشگري:

الف: خصمانه:در روش خصمانه، هدف، صدمه و آسيب رساندن به ديگران است

ب: وسيله اي: پرخاشگري وسيله اي، ابزاري است که هدف آن آسيب به ديگري نيست بلکه جلب توجه است.، در چنين شرايطي پرخاشگري به عنوان ابزاري براي رسيدن به اهداف به کار مي رود.

ج :پرخاشگري دروني : فرد پرخاشگر خشم را متوجه خود ميکند و اگر از مسئله اي ناراحت است و نميتواند آن را مطرح کند يا به طرف مقابل آسيب برساند، درون ريزي ميکند که نتيجه آن بروز افسردگي است، گاهي اوقات فرد هنگام پيش آمدن مشکل، درون ريزي ميکند و در مکان ديگري آن را بروز ميدهد.

د:پرخاشگري بيروني: مانند فرياد زدن، پا کوبيدن، پرتاب اشيا،، فحاشي و موارد ديگر که براي همه قابل مشاهده است.(آستانه تحمل این افراد بسیار پایین است که این رفتار پسندیده نیست)

نکته مهم :پرخاشگري هميشه بد نيست؛ زيرا برخي اوقات براي پیروز شدن بر مشکلات تا اندازه اي پرخاشگري لازم است اما نبايد از حد مجاز خود که آسيب زا ميشود، تجاوز کند.

*دلايل پرخاشگري در جامعه

1- توقعات زياد: برخي از افراد به دليل برآورده نشدن انتظارات زياد و غير منطقي خود، پرخاشگري ميکنند.

2- همچنين زندگي در دنياي مدرن کنوني، دغدغه هاي شغلي و اجتماعي فرصت يک زندگي آرام را از بسياري از افراد سلب کرده است.

3- بی اعتمادی ایجاد شده در بین مردم به واسطه برخی از رفتارهای مسئولین باغث پرخاشگری میشود

4- مشکلات مالي: علت نيمي از رفتارهاي پرخاشگرانه در جامعه وجود مشکلات مالي در بین مردم است.

5- نبود امنيت شغلي براي برخي از افراد، بالا بودن نرخ اجاره واحدهاي مسکوني و هزينه هاي سنگین زندگي باعث به هم ريختن اعصاب و آرامش افراد ميشود و نداشتن آرامش رواني باعث ميشود تا افراد جامعه در مقابل کوچکترين ناراحتي و ناگواري، عکس العمل نامناسب نشان دهند و حتي گاهي اوقات پرخاشگري کنند

6- تجمل گرايي: در حال حاضر برخي افراد تجمل گرا شده اند که اين روش زندگي باعث افزايش توقعات شده است و افراد براي برآورده کردن زياده خواهي ها بايد توان مالي آن را داشته باشند. هنگامي که خانواده اي توان مالي مناسبي براي برآورده کردن اين توقعات را ندارد، اعضاي خانواده نسبت به يکديگر و در محيط اجتماعي خواه ناخواه دچار پرخاشگري ميشوند. برخي از فيلمها و سريال هايي که از شبکه هاي مختلف تلويزيون پخش ميشود، نمايشگر و تبليغ کننده زندگي پر از تجملات است که مردم با تماشاي آن سعي ميکنند، الگوبرداري کنند.

*عوامل تأثيرگذار بر پرخاشگري

1- گاهي اوقات ممکن است مشکلي در محيط کار براي فردي پيش آید و آن را بروز ندهد اما هنگامي که به منزل ميرسد، با افراد خانواده برخورد خشونت آميز میکند.

2- پرخاشگري در همه جوامع نشأت گرفته از عوامل فردي و اجتماعي است. عوامل فردي تأثيرگذار در پرخاشگري مثل نبود اعتماد به نفس، برآورده نشدن نيازها، سرخوردگي، نااميدي، نفرت، ترس، لجاجت، تمارض و مخالفت است.

3- خانواده نخستين و تأثيرگذارترين نهاد اجتماعي است و اگر در درون خانواده ناسازگاري وجود داشته باشد به طور قطع نوع تربيت و جامعه پذيري افراد هم به همان سو کشانده ميشود. اگردر خانواده اي ناسازگار و حالت ديکتاتوري باشد و يا از تعليم و تربيت مناسب به دليل بد سرپرستي برخوردار نباشد، ممکن است چنين حالتهايي در بين افراد آن بروز يابد.

4- بي عدالتي، مشکلات اقتصادي و سياسي و ضايع شدن حق افراد در اجتماع را از ديگر عوامل مؤثر در بروز پرخاشگري است.

5- رعايت نشدن حقوق افراد، اجرا نشدن صحيح قانون، وجود تبعيض ها، برآورده نشدن انتظارات معقول افراد در نظامهاي رسمي و غير رسمي جامعه و ناکامي در فعاليتهاي اجتماعي باعث پرخاشگری است

6- رسانه ها از طريق نشان دادن فيلم هاي نامناسب براي افراد بزرگسال و خردسالان با توجه به فراگير بودن آن تأثير بسزايي در بروز پرخاشگري ها دارد.

7- نوع رفتار والدين با يکديگر را نيز در بروز اين آسيب، مؤثر است رفتار والدين روي شکل گيري شخصيت افراد بسيار مؤثر است و اگر والدين با هم رفتار مناسبي نداشته باشند، به طور حتم اين ناصبوري ها و نابردباري ها به درون جامعه نيز سرایت مي کند

8- الگوپذيري از الگوهاي مناسب از دوران کودکي تا بزرگسالي در کاهش يا کنترل پرخاشگري بسيار مؤثر است

9- ناکامي در رسيدن به اهداف منطقي يا غير منطقي، اضطراب، وجود تضادهاي دروني و تعارض ها از سنين کودکي تا بزرگسالي زمینه ساز پرخاشگری است

10- مصرف برخي از داروها و مواد مخدر نيز در بروز پرخاشگري مؤثر است.

* نحوه مقابله صحيح با پرخاشگري چيست؟

1- آموزش از طريق خانواده ها و نظام آموزشي، هر چند که برخي از دانشمندان عقيده دارند که پرخاشگري به طور ذاتي در وجود انسان هست ولي بايد کنترل شود.

2- کاهش فاصله اجتماعي

3- تقويت و رشد موزون شخصيت از طريق خانواده ها و نظام آموزشي

4- رفع نابرابري هاي درون اجتماع که تنش زاست

5- داشتن روحیه قناعت در زندگی

6- بالا بردن آستانه تحمل خود در مسائل اجتماعی

7- تاثیر گرفتن از الگو های حسنه در آموزه های دینی

( برگرفته از سایت موسسه فرهنگی میرداماد http://www.mirdamad.org/)

يکي از مسائل و مشکلات خاص دوران کودکي، اختلال‌ها و نارواني‌هاي گفتاري است که از شايع‌ترين آنها مي‌توان از لکنت زبان نام برد.
علائم لکنت زبان در کودکان را بشناسید
طبق چهارمين راهنماي تشخيصي و آماري بيماري‌هاي رواني، لکنت زبان نوعي آشفتگي و اختلال در رواني گفتار است که به‌صورت تکرار صداها، کشش صداها، قطع رواني کلام، تکرار کلمات، مکث بين واژه‌ها، ناموزوني تکلم و جايگزين کردن واژه‌ها براي جلوگيري از کشش صداها در بين کودکان و نوجوانان مشاهده مي‌شود. اغلب کودکاني که دچار لکنت زبان هستند، مي‌دانند که چه مي‌خواهند بگويند و شايد بارها نيز آن را تمرين و تکرار کرده‌اند، ولي به‌راحتي و در شرايطي خاص قادر به بيان آن نيستند.

آنها براي اينکه بتوانند فشار حاصل از وقفه‌هاي غير ارادي کلامشان را کاهش دهند، دچار پريشاني و آشفتگي مي‌شوند و سعي دارند با تلاش و کلنجار بسيار حرف خودشان را بزنند. اين اختلال معمولا در سنين 2ـ 5 سالگي يعني زماني که کوکان در حال فراگيري مهارت‌هاي کلامي گوناگون، استفاده از لغات جديد، به‌کارگيري جملات طولاني‌تر، صحبت در ميان جمع و بيان نظرات و افکارشان هستند و 5 ـ7 سالگي يعني زمان آغاز مدرسه، برانگيختگي براي يادگيري و کنجکاوي، هيجان ناشي از کلاس و درس، کسب مهارت‌هاي اجتماعي و ورود به اجتماع بزرگ‌تر ، آغاز مي‌شود.

علايم لکنت

علايمي که مي‌توانند نشان‌دهنده لکنت زبان باشند، عبارتند از:

1. تکرار يک سيلاب که در اين حالت کودک وقتي مي?خواهد بگويد ليوان؛ به جاي ليوان مي?گويد: «لي‌لي‌لي‌لي‌وان، وان»

2. وقفه در شروع تکلم يا در بين سيلاب?ها که در اين شرايط نيز کودک مبتلا به لکنت زبان براي گفتن ليوان ممکن است بگويد «لي» و پس از چند ثانيه ديگر: «ليييييي وان»

3. جايگزين کردن برخي لغات براي نگفتن کلمات مشکل

4. تکرار واژه‌هاي تک هجايي

5. انجام حرکت‌هاي اضافي مثل چشمک زدن، تيک، لرزش فک‌ها و لب و دهان

6. بيان واژه‌هاي مشکل که با تنش فيزيکي ادا مي‌شوند.

شيوعش چقدر است؟

5 تا 8 درصد کودکان به اين بيماري مبتلا مي?شوند. شيوع اين اختلال در پسرها 5 برابر است. حدود 65 درصد بيماران مبتلا به لکنت زبان پس از مدتي خوب مي?شوند. البته گاهي در برخي، بيماري مزمن مي‌شود و تا بزرگسالي نيز ادامه مي‌يابد.

عوامل موثر در بروز لکنت زبان

عامل اصلي ايجاد لکنت، استرس شديد است. البته يادگيري از اطرافيان و ابتلا به بيماري?هاي مغزي مثل ضربه مغزي در موارد کمي باعث ايجاد اين اختلال مي?شود. شايع?ترين استرس?ها در ايجاد اين اختلال، استرس شديد و ناگهاني مثل محبوس کردن کودک در اتاق و ريختن فلفل روي زبان او و داغ زدن بر بدن و کتک زدن است. لکنت زبان در همه کودکان به يک شکل نيست. در گروهي از کودکان لکنت همراه با اضطراب، فشارهاي عصبي، تيک‌هاي جسماني، تغيير حالت‌هاي چهره و حتي گريه است و در گروهي ديگر، باعث ناتوانايي‌هاي شديد ارتباطي مي‌شود.

لکنت در بين کودکان خردسال، ناپايدار و گذراست و مي‌تواند از يک روز به روز ديگر و از يک موقعيت تا موقعيت ديگر تغيير کند. پس فراموش نکنيد که لکنت زبان مي‌تواند به شکل حاد و ظرف چند ساعت نيز ايجاد ?شود؛ مثلا کودکي ممکن است به‌صورت تدريجي دچار لکنت و اين اختلال در او ماندگار شود، در حالي که ممکن است در کودکي ديگر، کاملا ناگهاني و يکباره شروع شود و حتي يکباره نيز از بين برود. علت اين تغييرات مي‌تواند با حالت‌هاي رواني، خستگي، نگراني و شتاب او براي توضيح دادن مطلب در ارتباط باشد.

محرک‌هاي لکنت

علايم لکنت در موارد زير تشديد مي?شود:

• تحقير يا تمسخر کودک

• مواجهه کودک با هرگونه استرس

• ترس از صحبت در جمع به‌خصوص افراد غريبه

• در امتحان‌هاي شفاهي

• بيان يک خبر هيجاني

کاهنده‌هاي لکنت

عواملي که باعث کاهش لکنت مي‌شوند عبارتند از:

• تکرار و تمرين حرف‌زدن

• روش آرام‌سازي و کاهش اضطراب

• صحبت روبروي آينه

• خواندن شعر به شکل موزون و آهنگين

• صحبت با عروسک

• حرف زدن با اشياء

نقش والدين در درمان لکنت

1. بپذيريد اين اختلال در کودکان، نوعي بيماري است پس بروز لکنت زبان را طبيعي تلقي نکنيد چراکه به درمان نياز دارد.

2. زماني که کودک قصد دارد خبر هيجاني را بيان کند، او را تشويق به آرامش و بعد صحبت کنيد.

3. به هيچ‌وجه فرد مبتلا به لکنت زبان را مسخره نکنيد و از هرگونه تقليد و تکرار نوع بيان او بپرهيزيد.

4. اگر کودک در شروع يا ادامه کلام دچار لکنت شد، خيلي آرام کلمات صحيح را برايش بيان کنيد بدون اينکه حتي به کودک بگوييد چرا اينگونه حرف مي?زني!

5. اگر خودتان نيز دچار اضطراب مي?شويد، حتما درصدد رفع آن باشيد. در صورت نياز براي دريافت درمان دارويي، به روان?پزشک مراجعه کنيد.

6. اگر کودکتان دچار لکنت زبان است، سعي کنيد در خانه خيلي آرام و شمرده با او حرف بزنيد حتي با ديگر فرزندان و همسرتان.

7. محيطي آرام و به دور از تنش در خانواده فراهم کنيد.

8. مرتب کودک را به آرامش تشويق کنيد و از او بخواهيد در کمال آرامش صحبت کند.

9. حتما از گفتاردرمانگر براي حل مشکل فرزندتان کمک بگيريد و به توصيه?هاي وي نيز عمل کنيد. ايجاد هماهنگي ميان گفتار و تنفس، افزايش مهارت واژه‌يابي کودک، کاهش اضطراب و به دنبال آن افزايش اعتمادبه‌نفس از جمله راهکارهاي درمان است که به‌وسيله گفتاردرمانگر انجام مي‌شود.

10. متاسفانه بيشتر والدين از روان?پزشکان مي?خواهند داروي آرام‌بخش براي کودکشان تجويز کنند اما استفاده از آرام?بخش‌ها اگرچه در درمان بزرگسالان مفيد است اما در کودکان معمولا موثر نيست و کمک چنداني در روند درمان کودک نخواهد داشت.

11. فراموش نکنيد اين بيماري قابل‌درمان است و به کودک هم مرتب اين موضوع را تاکيد کنيد که شرايطش نسبت به قبل رو به بهبود است و خواهد بود.

بيماري?هايي که مي‌توانند با لکنت زبان همراه باشند

لکنت زبان در برخي موارد با ساير اختلال‌هاي روان‌پزشکي کودکان همراه است از جمله اختلال تيک عصبي، شب?ادراري، اضطراب، حمله‌هاي هراس، نشانگان استرس شديد پس از حوادث و سوانح، کم?خوابي، کابوس?هاي شبانه، اختلال در تمرکز و حافظه و حمله‌هاي خشم و عصبانيت. اضطراب و افسردگي نيز از عوارض شايع اين اختلال هستند. از ساير عوارض شايع ابتلا به لکنت زبان مي?توان به گوشه?گيري، اختلال در عملکرد اجتماعي و کاهش قدرت تمرکز و حافظه، کاهش اعتماد به? نفس اشاره کرد.
کلمات کليدی: لکنت زبان ، کودک ، خانواده
مرجع : نشريه هفته نامه سلامت

نماز و روزه از یک سو تکلیف الهی و انجام وظیفه بندگی و سپاسگزاری از نعمت های بی کران مادی و معنوی است و از سویی دیگر دارای آثار عالی روحی و جسمی، و معنوی و مادی است. از باب نمونه یکی از آثار معنوی نماز کامل این است که سبب حفظ آبروی نماز گزار و پوشش عیب ها و مستور ماندن گناهان وی در نزد دیگران می‌شود و در واقع کفاره گناهان به شمار می‌آید. چنان که در روایت آمده است: «أَنَّ الصَّلَاةَ سِتْرٌ وَ کَفَّارَةٌ لِلذُّنُوب‏؛ همانا نماز پوشش و کفاره گناهان است و نیز طبق روایتی از امام رضا (علیه السلام) یکی از علت های دستور به روزه داری را جلوگیری از شهوت ها می دانند (وسائل الشیعه،ج 7، ص 4) که از این روایت استفاده می شود انسان سیر در برابر خدا خشوع و ذلّت بایسته را ندارد، از این رو خدا فرمود: روزه بگیرید تا با تقوا باشید ، منشأ ، فجور شهوت و غضب است و قوّه غضب نیز در خدمت شهوت است و در این روایت امام رضا (علیه السلام) روزه گرفتن را عامل شکسته شدن شهوت می داند.

اما گناه و معصیت و نگاه به فیلم ها و عکس‌های مبتذل، باعث می‌شود که نمازگزار از دستیابی به آثار نماز وروزه محروم باشد. پس گناه و معصیت و نگاه به فیلم ها و عکس های مبتذل اگر چه موجب باطل شدن نماز و روزه نمی شود ( یعنی چنین اشخاصی با انجام نماز و روزه وظیفه بندگی خود را انجام داده اند )، اما چه بسا که نماز و روزه چنین افرادی سبب رشد و تکامل معنوی آنان نمی‌گردد و فاقد آثار عالی اشاره شده است.

نکته دیگر این که: نگاه به فیلم‌ها و عکس‌های مبتذل از جهت فقهی حرام و گناه است؛ زیرا این گونه عکس ها و فیلم‌ها هم به روح و روان انسان آسیب می‌رساند و هم دین و ایمان و معنویت انسان را در معرض تخریب و نابودی قرار می‌دهد؛ بنا بر این هم برای دنیای انسان و هم برای آخرت انسان نابودی و تهدید به ارمغان دارد. انسان را از رسیدن به اهداف والای زندگی و نایل شدن به خوشبختی و سعادت باز می دارد، و توفیق بندگی خدا و شرکت در کارهای مفید فردی و اجتماعی را از وی سلب می کند، و او را به سنگدلی و قساوت قلب گرفتار می سازد. با در معرض خطر قرار دادن قلب و درون آدمی و ایمان و اعتقاد و باور انسان ها، تباهی و عذاب آخرت را برای انسان فراهم می آورد.

حجه الاسلام والمسلمین حاج آقا حسین خانی معاونت تهذیب حوزه های علمیه در نشست تربیتی درجمع طلاب و شماری از اساتید و کادر مدرسه علمیه الزهراء(س) گرگان به بحث پیرامون اخلاص پرداختند و بیان داشتند: در روایتی از حضرت زهرا(س) وارد است که می فرمایند: مَنْ أصْعَدَ إلی اللّهِ خالِصَ عِبادَتِهِ، أهْبَطَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ أفْضَلَ مَصْلَحَتِهِ؛هرکس عبادات و کارهای خود را خالصانه برای خدا انجام دهد، خداوند بهترین مصلحت‌ها و برکات خود را برای او تقدیر می نماید.

وی در توضیح و تشریح روایت مذکور ، به تفسیرآیاتی از سوره قصص پیرامون داستان حضرت موسی (ع) و دختران حضرت شعیب (ص) پرداختند و خاطر نشان نمودند: با دقت و توجه در این آیات استفاده می شود که حضرت موسی (ع) اخلاص را در هرکاری سرلوحه کارها قرار داده و آن را لازمه رسیدن به برکات خاصه خداوند دانستند.

وی افزود: با دقت در آیات قرآن میتوان بهترین درس های زندگی را در رسیدن به سعادت و کمال از آن گرفت ، بطوری که در آیات سوره قصص پیرامون داستان حضرت موسی (ع) نکاتی حائز اهمیت است از جمله: ارتباط با نامحرم در حد ضرورت، رعایت حیا و عفت ، انتخاب همسر با ویژگی تقوا و ایمان ، داشتن تخصص وتعهد در گزینش نیروی کاری و .. می باشد.

معاونت تهذیب حوزه های علمیه در پایان خطاب به طلاب تصریح نمودند: اگر اخلاص را سرلوحه کار خود قرار دهید قطعا اجر کار در نزد خداوند متعال محفوظ است. انصافا حیف است کار را برای غیر خدا انجام دهیم و این باور که برای رسیدن به نتیجه هر حریمی زیر پا گذاشته شود باطل و پوچ است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مدرسه علمیه الزهراء(س) گرگان ، حجه الاسلام و المسلمین حاج آقا لیوانی در نشست تربیتی با عنوان “آداب اخلاقی آموختن “در جمع طلاب این مدرسه بیان داشتند:

مسائل اولیه ای که در راستای تحصیل علم باید یک محصل ( طلبه ، دانشجو) رعایت کند . ” هر شغل و کاری یک سری آداب اخلاقی خاص خود را دارد. مثلا به عنوان مثال کسی که بازاری است و می خواهد کسب کند یک سری مسائل اخلاقی داردکه باید کسب کند. یک کارگزار که می خواهد مملکتی را اداره کند ، مسئول یک بخشی ، همه اینها برای خودش یک عنوانی دارد مثل اخلاق بازرگانان ، اخلاق کارگزاران.یک امام جماعت یا یک .اعظ یک سری آداب را باید رعایت کند. کسی که می خواهد تحصیل علم کند نیز باید یک سری آداب اخلاقی را رعایت کند.

اولین نکته ای که به عنوان ادب اخلاق باید یک محصل از لحاظ اخلاقی رعایت کند ، انگیزه الهی داشتن ( اخلاص در تحصیل ) است. وقتی گفته می شود انگیزه الهی داشته باشد و نیت الهی باشد یعنی چه؟ همه می دانیم نیت انسان در عمل انسان اثر گزار است ، در این زمینه روایات زیادی داریم ، نیت در بعضی از جاها گفتند مانند روح برای عمل است. عمل را تشبیه کردن به جسد و جسم و نیت را تشبیه کردن به روح آن جسد و روح آن عمل. یک انسانی که در حال حرکت است ، این تشکیل شده از روح و جسم. اگر روح از وی گرفته شود این جسد می شود موجودی بی خاصیت. اگر همین جسد بدون روح مدتی بماند اصلا متعفن می شود. عمل انسان هم همین گونه است و اعمالی که ما انجام می دهیم این اعمال انسان وابسته به نیت و روح است که این روح نیت و انگیزه است و با چه انگیزه ای دارم این کار را انجام می دهم؟روایتی از پیامبر اسلام که می فرمایند: نیتُ المومن خیر من عمله ” نیت مومن از عملش بالاتر است. با چه نیتی دارد این کار را انجام می دهد این خیلی مهم است. در روایت دیگری داریم که در روز قیامت ” الناس محشورون بنیاتهم لا الا صور باعمالهم ” در روز قیامت مردم به صورت نیت های خود محشور می شوند نه به صورت اعمال خودشان. ظاهر عمل را نگاه می کند بسیار پسندیده است و نماز خوانده ، روزه گرفته ، مسجدی ساخته اما با چه نیتی این کار را انجام داده؟ آیا اخلاص بود در عملش ؟ انگیزه الهی بود؟ بعضی ها هستند عملی انجام می دهند اگر ما بتوانیم بشکافیم می بینیم با نیت دیگری این کار را انجام داد. و الضالین خود را کشید ، سجده اش را طولانی کرد برای این که دیگران را اغفال کند. روزه گرفت برای اینکه تظاهر کند. مسجد ساخت تا شکاف بین مسلمانان ایجاد کند مثل مسجد ضراء. ظاهر مسجد است محل عبادت مسلمین است اما در باطن این مسجد برای ایجاد شکاف و اختلاف بین مسلمانان دارد ساخته می شود. در یکی از این جنگ ها یکی از مسلمانان به میدان رفت ضربت خورد افتاد دست و پا می زد ، اینگونه بود که اگر رزمنده ای ضربه می خورد پیامبر سرش را بر زانوانش می گذاشت و بر زانوی پیامبر جان می داد ، اما این مسلمان دارد دست و پا می زند و پیامبر دارد نگاه می کند ، اصحاب عرض کردند یا رسول الله این دارد جان می دهد ( یعنی شما نمی روید سرش را بر پاهایتان بگذارید)؟ پیامبر فرمودند: نه گفتند: چرا؟این آقا از خانه و زندگی دست شست و به میدان امد در راه خدا دارد جان می دهد. پیامبر فرمود : این شهید در راه خدا نیست ، شهید راه الاغ است و فرمودند: وقتی دشمن به میدان آمد ،فردی سوار بر الاغی بود که قد الاغ از بقیه الاغ ها بلندتر بود. این فرد پیش خود نیت کرد من بروم این فرد را بندازم و الاغش را تصاحب کنم و وقتی به طرف مسلمانان رفتیم همه چشمشان به من باشد چرا که الاغم از بقیه بلند تر است. پس نیت خیلی مهم است. اخلاص در عمل یعنی همان نیت و انگیزه الهی داشتن. انگیزه کار برای خدا باشد. در روایتی از پیامبر وارد است که حضرت فرمود: ” من اخلص عمله اربعین صباحا جرت ینابیه الحکمه من قلبه علی لسانه ” اگر کسی چهل صبح برای رضای خدا کاری انجام دهد ، خداوند چشمه های حکمت را از قلبش به زبانش جاری می کند.گفتند که نیت درجات دارد. در روایاتی از امیرالمومنین هم وارد است و در یک ایه از قران هم هست که سه مرتبه دارد: یک ) کسی کار خیری انجام می دهد ( حج می رود ، نماز می خواند ، جهاد در راه خدا می رود منتهی به این منظور که خدایا من این نماز را می خوانم یا این کار خیر را می کنم برای اینکه تو بهشت را به من ارزانی بداری) یعنی دارم با خدا معامله می کنم. به نیت مزد دگری از خدا این کار دارد انجام می شود. امیر المومنین می فرمایند : این عمل و کار درجه اش پایین است ، کار بازرگانان و تجار است. این فرد این کار را انجام می دهد تا سود بگیرد. دوم) کسانی که کار خیر انجام می دهند ، عبادت می کنند و از این قبیل کارها به نیت اینکه جهنم نروند. ترس از رفتن به جهنم این کار خوب را می کنند.امیر مومنان می گوید: این نوع عمل و اطاعت ، مخصوص بندگان( برده ) است. برده از ترس مولا و ارباب مجبور به اطاعت بود. این هم رتبه اش پایین است. سوم) کسانی که عملی را انجام می دهند فقط برای رضایت خدا نه طمع رفتن به بهشت یا دوری از جهنم، بلکه رضایت خدا را بدست می آورند. چون خدا فرمود. این نوع عمل ، عمل آزادگان است.اینجا خود مطرح نیست بلکه فقط خداست. این انسانها ، انسانهایی هستند که آزاد شدند از قید نفس. پس در تحصیل علم باید انگیزه الهی باشد ، عمل خالص برای خدا باشد.دیگر از آداب اخلاقی ، انتخاب استاد شایسته است و چرا؟نگاه استاد ، سخن استاد، حرکت و عمل استاد در محصل اثرگزار است. در بعضی از جاها دیده شده که نوشتند آنقدر تاثیر می گذارد که این شاگرد مثل استاد سعی می کند حرکات دستش را انجام دهد ، حرکات لبش را انجام دهد ، به اصطلاح تقلید بکند. اینکه اساتید در طول تاریخ چقدر نقش داشتند نمونه های بسیاری داریم. مثلا یزید بن معاویه پسری داشت به نام معاویه دوم، بعد از مرگ یزید معاویه دوم را گذاشتند خلیفه و او را بر تخت خلافت نشاندند. هر روز صبح دنبالش می رفتند و او را بر تخت خلافت می نشاندند. او نمی روفت و به زور می بردنش ، بعد که جویا شدند دیدند تاثیر از استاد گرفته ، گفت: استادم گفته که این حق اهل بیت (ع) است . یا عمر بن عبدالعزیز بعد رسیدن به خلافت دستور داد فدک را به امام باقر برگردانند، سب و لعن به امام علی را قدغن کرد بخشنامه کرد که اگر کسی به امام علی ناسا بگوید پشت گردنش را بشکافند و زبانش را از پشتش در بیاورند. گفتند این چرا ناخلف شده ؟ وقتی بررسی کردند دیدند استادش نقش داشت . گفت روزی من با بچه ها بازی می کردم ، برای اثبات حقانیت در آن زمان به امام علی (ع) ناسزا می گفتند. یک روز که داشت بازی می کرد اتفاقا عمربن عبدالعزیز شروع کرد به امیرالمونین ناسزا گفتن، در همین هنگام استاد می گشت ، روز درسی وقتی رفت سر درس ، وارد شد سلام کرد ، استاد جواب نداد. همین استادی که برایش بلند می شد ، تعظیمش می کرد ، امروز تحویلش نگرفت. دید استاد بهش درس نمی دهد . گفت استاد چرا به من درس نمی دهی ؟ گفت : من داشتم رد می شدم دیدم به علی (ع) ناسزا می گفتی ، مگر علی سزاوار سب و لعن است؟ گفت : همه سب و لعن می کنن. استاد گفت : همه اشتباه می کنند. بعد شروع کرد از علی (ع) گفتن. عمربن عبدالعزیز می گوید من تصمیم گرفتم اگر روزی به خلافت رسیدم سب و لعن علی را بردارم. این تاثیر از استاد گرفته است. انتخاب استاد شایسته. امام باقر در پاسخ این پرسش که منظور خداوند از این آیه قرآن که : فلینظر الانسان الی طعامه"پاسخ داد: علمه الذی یاخذه امن یاخذه” نگاه کن از چه کسی این علم را می خواهد بیاموزد ، این آدم شایسته است که من علمم را از او بیاموزم یا نه . شایستگی استاد در شاگرد اثر دارد. اما استاد شایسته کیست و چه شرایطی دارد ؟ پیامبر فرمودند: لا تعبد الا عالم … اگر پیش کسی می خواهی درس بخوانی باید شما را از سه چیز به سه چیز گذر دهد : من الکبر الی التواضع ” از تکبر به تواضع برساند. استادی که متواضع باشد می تواند شاگرد را به تواضع برساند.ممکن است استادی مرا به تواضع دعوت کند اما عملا خودش متواضع نباشد.و من المداهنه الی .. از چاپلوسی و تملق متعلم را به خیر خواهی می کشاند. کدام استاد می تواند این کار را بکند؟ استادی که خودش خیرخواه باشد و نشانه سوم” متعلم خودش را از جهل به دانایی بکشاند این هم لازمه اش دانایی استاد است. جهل به معنی بی سوادی فقط نیست. ممکن است کسی خیلی سواد داشته باشد ولی ادم جاهلی باشد ، نفهم باشد.

نکته ای را من همین جا عرض کنم که متاسفانه گاهی سر کلاس پیش برخی از خواهرانی که با آنها کلاس دارم عرض می کنم زمانی ما آرزو داشتیم دانشگاههای ما ، مدارس ما مثل حوزه های علمیه شود که نشد ما مثل آنها شدیم ، یکی از اشکالات اینجاست که در دانشگاهها انتخاب در کار است. بنده را به عنوان استاد درس فلان ، این درس را به من می دهند ، این دانشجو موظف است بیاید درس من . قدیم در حوزه ها اینگونه نبود ، طلبه پای درس چند نفر می رفت بعد یکی را انتخاب می کرد. هر کدام که بیانش بهتر و تسلطش بیشتر بود انتخاب می کرد. امروز در حوزه ها ، انتخابی نیست ، اجباری است ولو اینکه شایستگی نداشته باشند.

سومین آداب اخلاقی متعلم و تحصیل علم ، خوب گوش دادن است. سر کلاس هستم ولی با قلم و کاغذ بازی می کنم. با موبایل بازی می کنم. متاسفانه حالا در حوزه ها کمتر دیده می شود ولی در دانشگاهها بیشتر است. تلفن شاگرد صدا کرد گوشی را بر میدارد نیم ساعت می رود بیرون، چرا باید در کلاس به در س استاد خوب گوش کنیم : اولا” نشان دهنده ادب شاگرد در برابر استاد است. بی ادبی در برابر استاد جایز نیست. زمانی که ما اوایل طلبه شده بودیم دو تا طلبه با همدیگر راجع به یک موضوعی اختلاف پیدا می کردند ، توهین می کردند ، بالاترین فحش به آن طلبه این بود که می گفتند تو مگر استاد نداری ؟ یعنی اگر استاد داشته باشی به تو می فهماند که نباید به کسی بی حرمتی کنی. تا این حد برای استاد احترام قائل بودند. دوم اینکه : نشان دهنده این است که در محضر استاد آدم باید سراپا گوش شود تا بتواند مطلب را بگیرد.گوش می کنیم نمیتوانیم مطلب را بگیریم چه برسد به اینکه بخواهیم گوش نکنیم. امام علی (ع) می فرمایند: زمانی که نزد دانشمندی نشستی پس بر شنیدن نسبت به گفتن حریص تر باش و خوب گوش دادن را بیاموز ، همانگونه که خوب گفتن را می آموزی و سخن هیچ کس را قطع نکن. شنونده خوب چه کسی است؟ سه ویژگی برای شنونده خوب گفتند. ا) در سخنان گوینده خوب دقت کند. 2) بردبار و صبور باشد و احساس خستگی نکند. 3) میان نکات اصلی و فرعی تفکیک نماید. یک سری مطالب مربوط به متن درس است و یک سری مطالب مربوط به مطالب حاشیه ای است.

از دیگر از آداب اخلاقی آموختن: پرسش ( سوال کردن) است که متاسفانه نه در حوزه ها و نه در دانشگاههاست. براثر پرسش و پرسش گری است که ابهامات برای انسان زدوده می شود. مطلب را آدم می فهمد. اگر مطلب برایش مبهم بماند خوب دیگر چیزی را نمی فهمد. قدیم در کلاس ، متعلم آنقدر سوال میکرد که استاد به ستوه می آمد. خدا رحمت کند خدا حاج احمد آقا را ، درس آقای فاضل لنکرانی (ره) می رفتیم یک سره اشکال می کردند. آیت الله فاضل لنکرانی هم با خون سردی تمام جواب می دادند. پیامبر اسلام ما از پرسش تعبیر اینگونه نمودند که ” العلم خزان و مفتاحه السوال ” علم مانند گنجینه است ، کلید این گنج ها سوال است.سوال که بکنید این گنج ها برای شما کشف می شود ، فسال رحمکم الله ، سوال کنید خدا شما را رحمت کند ، چهار نفر از این سوال بهره می برند : اول ) خود سوال کننده دوم) خود گوینده سوم) بقیه مستمعین هم استفاده می کنند و همچنین کسی که متعلم و سائل را دوست دارد بهره می برد. امام صادق (ع) میفرمایند: انما یهلک الناس لانهم لایسئلون ، آنان که سوال نمی کند هلاک می شوند. برای چه بپرسیم؟ برای مچ گیری؟ برای کشف حقیقت ! 5) دیگر از آداب اخلاقی آموختن اینکه آدم بنویسد. یکی از اساتید به ما توصیه می کرد که : کل ما حفظ فر و کل ما کتب قر ” هر چه حفظ کند ممکن است فراموش شود اما هر چه نوشته شود می ماند. مثل کتابهایی که امروز در اختیار بشر است . این آثار بر اثر نوشتن ماند. آدم ها معمولا فراموش می کنند. پیامبر اسلام فرمود: علم را در زنجیر کنید. سوال شد : زنجیر کنید یعنی چه؟ فرمودند: زنجیر کنید یعنی بنویسید. پیامبر اسلام خطاب به یکی از اصحابش: حضرت داشتند صحبت می کرد ، سوال شد یا رسوال الله آنچه بیان می کنید ممکن است ما فراموش کنیم چه کنیم فراموش نشود؟ فرمودند: از دستت کمک بگیر ( بنویس) و امام صادق فرمود: اکتب العلم فانکم لاتحفظون حتی تکتب ” علم را بنویسید ، شما حفظ نمیکنید مگر زمانی که بنویسید. دیگر از آداب اخلاقی آموختن : تواضع در برابر استاد است. یعنی بی حرمتی نکردن به استاد است. سر به سر استاد نگذاشتن است. پیامبر اسلام فرمودند: من تعلمت من حرفا صرت له عبدا” اگر کسی به تو یک کلمه یاد دهد تورا بنده خودش قرار داد. خداوند در قرآن می فرماید: باید تواضع در برابر استاد کرد چرا که اولا تواضع در برابر استاد ارزش گزاری برای علم است. دوم اینکه اگر ما به استاد احترام بگذاریم می فهمد جامعه علم ارزشمند است ، آنوقت همه دنبال تحصیل علم می روند و جامعه از لحاظ علمی پیشرفت می کند. خداوند در قرآن می فرمایند: ” هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون