*تعريف پرخاشگري: رفتاري را که به قصد آسيب رساندن به شخص ديگر، خود يا اشيا باشد، پرخاشگري ميگويند. در تحقيقات مشخص شده است که يکي از دلايل عمده مرگ و مير جوانان در ايران، پرخاشگري است که اين موضوع را ميتوان در صفحه هاي حوادث جرايد به خوبي مشاهده کرد. يک روانشناس، عصر ما را عصر پرخاشگري نامگذاري کرده است و زندگي ماشيني و تمدن امروزي را مسبب اين امر شمرده است.
*انواع پرخاشگري:
الف: خصمانه:در روش خصمانه، هدف، صدمه و آسيب رساندن به ديگران است
ب: وسيله اي: پرخاشگري وسيله اي، ابزاري است که هدف آن آسيب به ديگري نيست بلکه جلب توجه است.، در چنين شرايطي پرخاشگري به عنوان ابزاري براي رسيدن به اهداف به کار مي رود.
ج :پرخاشگري دروني : فرد پرخاشگر خشم را متوجه خود ميکند و اگر از مسئله اي ناراحت است و نميتواند آن را مطرح کند يا به طرف مقابل آسيب برساند، درون ريزي ميکند که نتيجه آن بروز افسردگي است، گاهي اوقات فرد هنگام پيش آمدن مشکل، درون ريزي ميکند و در مکان ديگري آن را بروز ميدهد.
د:پرخاشگري بيروني: مانند فرياد زدن، پا کوبيدن، پرتاب اشيا،، فحاشي و موارد ديگر که براي همه قابل مشاهده است.(آستانه تحمل این افراد بسیار پایین است که این رفتار پسندیده نیست)
نکته مهم :پرخاشگري هميشه بد نيست؛ زيرا برخي اوقات براي پیروز شدن بر مشکلات تا اندازه اي پرخاشگري لازم است اما نبايد از حد مجاز خود که آسيب زا ميشود، تجاوز کند.
*دلايل پرخاشگري در جامعه
1- توقعات زياد: برخي از افراد به دليل برآورده نشدن انتظارات زياد و غير منطقي خود، پرخاشگري ميکنند.
2- همچنين زندگي در دنياي مدرن کنوني، دغدغه هاي شغلي و اجتماعي فرصت يک زندگي آرام را از بسياري از افراد سلب کرده است.
3- بی اعتمادی ایجاد شده در بین مردم به واسطه برخی از رفتارهای مسئولین باغث پرخاشگری میشود
4- مشکلات مالي: علت نيمي از رفتارهاي پرخاشگرانه در جامعه وجود مشکلات مالي در بین مردم است.
5- نبود امنيت شغلي براي برخي از افراد، بالا بودن نرخ اجاره واحدهاي مسکوني و هزينه هاي سنگین زندگي باعث به هم ريختن اعصاب و آرامش افراد ميشود و نداشتن آرامش رواني باعث ميشود تا افراد جامعه در مقابل کوچکترين ناراحتي و ناگواري، عکس العمل نامناسب نشان دهند و حتي گاهي اوقات پرخاشگري کنند
6- تجمل گرايي: در حال حاضر برخي افراد تجمل گرا شده اند که اين روش زندگي باعث افزايش توقعات شده است و افراد براي برآورده کردن زياده خواهي ها بايد توان مالي آن را داشته باشند. هنگامي که خانواده اي توان مالي مناسبي براي برآورده کردن اين توقعات را ندارد، اعضاي خانواده نسبت به يکديگر و در محيط اجتماعي خواه ناخواه دچار پرخاشگري ميشوند. برخي از فيلمها و سريال هايي که از شبکه هاي مختلف تلويزيون پخش ميشود، نمايشگر و تبليغ کننده زندگي پر از تجملات است که مردم با تماشاي آن سعي ميکنند، الگوبرداري کنند.
*عوامل تأثيرگذار بر پرخاشگري
1- گاهي اوقات ممکن است مشکلي در محيط کار براي فردي پيش آید و آن را بروز ندهد اما هنگامي که به منزل ميرسد، با افراد خانواده برخورد خشونت آميز میکند.
2- پرخاشگري در همه جوامع نشأت گرفته از عوامل فردي و اجتماعي است. عوامل فردي تأثيرگذار در پرخاشگري مثل نبود اعتماد به نفس، برآورده نشدن نيازها، سرخوردگي، نااميدي، نفرت، ترس، لجاجت، تمارض و مخالفت است.
3- خانواده نخستين و تأثيرگذارترين نهاد اجتماعي است و اگر در درون خانواده ناسازگاري وجود داشته باشد به طور قطع نوع تربيت و جامعه پذيري افراد هم به همان سو کشانده ميشود. اگردر خانواده اي ناسازگار و حالت ديکتاتوري باشد و يا از تعليم و تربيت مناسب به دليل بد سرپرستي برخوردار نباشد، ممکن است چنين حالتهايي در بين افراد آن بروز يابد.
4- بي عدالتي، مشکلات اقتصادي و سياسي و ضايع شدن حق افراد در اجتماع را از ديگر عوامل مؤثر در بروز پرخاشگري است.
5- رعايت نشدن حقوق افراد، اجرا نشدن صحيح قانون، وجود تبعيض ها، برآورده نشدن انتظارات معقول افراد در نظامهاي رسمي و غير رسمي جامعه و ناکامي در فعاليتهاي اجتماعي باعث پرخاشگری است
6- رسانه ها از طريق نشان دادن فيلم هاي نامناسب براي افراد بزرگسال و خردسالان با توجه به فراگير بودن آن تأثير بسزايي در بروز پرخاشگري ها دارد.
7- نوع رفتار والدين با يکديگر را نيز در بروز اين آسيب، مؤثر است رفتار والدين روي شکل گيري شخصيت افراد بسيار مؤثر است و اگر والدين با هم رفتار مناسبي نداشته باشند، به طور حتم اين ناصبوري ها و نابردباري ها به درون جامعه نيز سرایت مي کند
8- الگوپذيري از الگوهاي مناسب از دوران کودکي تا بزرگسالي در کاهش يا کنترل پرخاشگري بسيار مؤثر است
9- ناکامي در رسيدن به اهداف منطقي يا غير منطقي، اضطراب، وجود تضادهاي دروني و تعارض ها از سنين کودکي تا بزرگسالي زمینه ساز پرخاشگری است
10- مصرف برخي از داروها و مواد مخدر نيز در بروز پرخاشگري مؤثر است.
* نحوه مقابله صحيح با پرخاشگري چيست؟
1- آموزش از طريق خانواده ها و نظام آموزشي، هر چند که برخي از دانشمندان عقيده دارند که پرخاشگري به طور ذاتي در وجود انسان هست ولي بايد کنترل شود.
2- کاهش فاصله اجتماعي
3- تقويت و رشد موزون شخصيت از طريق خانواده ها و نظام آموزشي
4- رفع نابرابري هاي درون اجتماع که تنش زاست
5- داشتن روحیه قناعت در زندگی
6- بالا بردن آستانه تحمل خود در مسائل اجتماعی
7- تاثیر گرفتن از الگو های حسنه در آموزه های دینی
( برگرفته از سایت موسسه فرهنگی میرداماد http://www.mirdamad.org/)