دستورات مرحوم قاضی به شاگردانشان درباره ماه رجب و شعبان و رمضان (دستورات مربوط به سال 1357 هجری قمری است؛ یعنی نُه سال به فوت ایشان، چون مرحوم قاضی سال 66 فوت کردند.) علامه محمد حسین طهرانی در جلسه ای نقل کرده اند که مرحوم آیت الله حاج سیّد علی قاضی در وصیتی که به شاگردان خود در سه ماه رجب و شعبان و رمضان دارد، می فرماید.
-«إنتبهوا إخوانی الأعاظم وَفَّقَکُمُ الله لِطاعَتِهِ وَ قَد دَخَلَ أشهُرُ الحُرُم!» “یعنی متوجه باش که ما داخل در قرقگاه شده ایم!” و این ماه ها برای کسانی که وارد می شوند خصوصیتی دارد، مثل زمین هایی که حُرُم حساب شده و دارای شرایطی است و باید از محرّمات اجتناب نمود، در این ماه ها هم که قرقگاه زمانی است انسان باید از خیلی چیزها اجتناب کند.
- خدا در این ماه ها خیلی به انسان نزدیک است، باید مراعات آن را بکند، همانند حرم و زمین هایی که قرقگاه است و انسان وقتی وارد آنها می شود به کعبه و آن امام نزدیک است و زیارت می کند. چقدر نعمت های خداوند بر ما بزرگ است و او هر گونه نعمتی را بر ما تامّ و تمام کرده.
-«عَلَیکُم بِالفَرائِضِ في أحسن أوقاتِها!» “دستور العمل آن است که نمازهای واجب را در بهترین اوقاتش انجام دهید همراه نوافل آن!” (که مجموعاً 51 رکعت می شود، اگر نتوانستید 44 رکعت) و اگر شواغل دنیا شما را منع کردند، «صلاة أوّابین» را که همان نماز ظهر است ترک نکنید، چون خیلی اهمیّت دارد! خصوص نماز ظهر خیلی اهمیّت دارد و آن به واسطه وقت آن و خصوصیّت و موقعیّت آن در بین اوقات دیگر است! و «صلاة وسطی» را که در قرآن آمده تفسیر به نماز ظهر کرده اند و «صلاة أوابین» یعنی آنها که خیلی توجه به پروردگار داردند، یعنی رجوع کنندگان به خدا به آن تمسک می کنند.
- نوافل شب را هیچ چاره ای نیست مگر آنکه آنها را بجا آورید، نه خیال کنید نماز شب ساقط است و آن سدّ سکندری است که هیچ شکسته نمی شود! عجب از کسانی که قصد دارند دنبال کنند مرتبه ای از کمال را در حالی که شب ها قیام نمی کنند! ما نشنیده ایم کسی به مرتبه ای از کمال برسد مگر به قیام شب و نماز شب.
- «عَلَیکُم بِقرائةِ القُرآنِ!» “بر شما باد به قرائت قرآن کریم با صوت حزین و با آهنگ غنا!”
یعنی با صدای خوش بخوان که تو را تکان دهد و در روایات داریم که قرآن را با تغنّی بخوانید؛ امام زین العابدین تغنّی به قرآن می کردند؛ این تغنّی در قرآن برای انسان بسیار مفید است. به طور کلّی غنای صوتی حرام است و این اصلاً در تحت غنای حرام نیست؛ زیرا غنای حرام آن است که انسان را به سوی لهو و لعب بکشاند. هرچه که انسان را به وجد آورد و به سوی خدا سوق دهد حرام نیست و همین است که می فرمایند با صوت حزین نماز را بخوانید؛ سوره های بعد از حمد را با صدای حزین بخوانید به طوری که آهنگ آن شما را از عالم بالا تربیت می کند و می رساند.
«إقرأ فارفَع!» “سوره هایی را که حفظ هستید که خوب، و اگر حفظ نیستید از روی قرآن بخوانید (در نمازها و نماز شب) به طوری که قرآن شما را به سوی کمالات سوق دهد”
- بر شما باد به أوراد معتاده که معروف است و هر کدام از شما که ورد خاصی دارد که باید بجا آورد؛ سجده یونسیّه را از پانصد تا هزار بجا آورید؛ یعنی تا هزار هم می توان بجا آورد، بسیار هم خوب است.
- بر تو باد زیارت مشهد أعظم در هر روز! (که منظور از مشهد أعظم أمیر المؤمنین است، چون مرحوم قاضی در نجف بوده اند) و زیارت مساجد معظمه! (که منظور کوفه و سهله است) و در بقیه مساجد عبادت خود را بجا آورید! چون مؤمن در مسجد مثل ماهی است، حیات مؤمن هم در مسجد است؛ ماهی را از آب بیرون اندازند می میرد.
بعد از نمازهای واجب تسبیح حضرت صدّیقه طاهره (سلام الله علیها) را ترک نکنید! زیرا که آن ذکر کبیره شمرده شده و لاأقل بعد از هر نماز یک بار بگویید و اگر توانستید دو یا سه بار بهتر است.
از لوازم مهمّ دعا برای فرج حضرت حجّت بقیّة الله الأعظم می باشد. در قنوت نماز وتر و از آن گذشته در هر روز و در جمیع دعاها برای حضرت دعا کنید.
- زیارت جامعه را در روزهای جمعه بجا آورید! مقصود زیارت جامعه معروف است، زیارت جامعه کبیره.
- قرآن که می خوانید در این سه ماه از یک جزء کمتر نباشد؛ در هر روز یک جزء.
- زیارت و دیدار برادران خود را زیاد کنید! (مقصود رفقای طریق هستند) خیلی آنها را زیارت کنید و ببینید؛ زیرا اینها هستند برادران طریقی شما که در طریق و عقبات نفس و تنگناها و گریوه ها که انسان گیر می کند کمک انسان می کنند و نجات می دهند، نه آن برادرانی که رحِمی و جزء صله هستند که چه بسا مخالف طریق و دشمن پیغمبر و خدا هستند! و نه آنکه بعضی می گویند برادران آمدند! نه بلکه مقصود آن برادران طریق هستند که انسان با آنها تجدید مساعی کند و دیدن کند.
- زیارت قبور کنید نه هر روز بلکه کم کم و گاه گاهی، (هفته ای یک مرتبه خوب است) و در روز زیارت کنید نه در شب.
- توصیه های کلی
ما را چه کار با دنیا؟! ما را چه کار با اسم دنیا؟! این دنیا ما را گول زد و فریفت و ما را به پستی و ذلّت گرایید! مقام ما را پایین آورد و پست کرد! دنیا مال ما نیست؛ دنیا را ول کنید و بسپارید به دست آنها که دنبال آن هستند و به کسانی که اهل دنیا هستند بدهید.
- تنبّه! متوجّه باش! آگاه باش! که شهرهای حُرُم داخل شد که اولین آنها رجب است. بیدار شو برای آنکه توشه خوبی برای خود برداری! شب های این ماه را بیدار باش و روزهای آن را روزه بگیر به جهت شکر خداوندی که به تو روزی کرده! و مخواب مگر به مقدار معتنابهی و کم! و چه بسیار عاشقان دل سوخته ای که شب را نمی خوابند! نماز شب را به نحو بیدار و خواب بجا آور، یعنی چند رکعتی نماز بخوان و کمی بخواب و سپس بیدار شو.
- کتاب حقّ، قرآن را تلاوت کن، ولی تند تند نه، آرام آرام بخوان و با بهترین صوتی که داری! چه که قرآن کتاب وحی است و نور قرآن ظلمت ها را تبدیل به نور می کند و می درخشاند.
- سلام و صلوات بفرست به اصل قرآن و فصل آن، که مراد از فصل قرآن پیامبر اکرم و اولاد طاهرین او هستند؛ در برابر آنها عبد بدون اراده و تسلیم باش و با روح و جسم سالم در برابر آنها بدون چون و چرا باش و از آنها اطاعت کن! و محبّت آنها را در دل داشته باش چنانکه خداوند آنها را برای محبت خود قرار داده! و کسی که در غیر حبّ آنها خود را در ذمّه خداوند رحمان درآورد، به درستی که گمراه شده و در انکار او نعمت های خداوند از دستش رفته است و اگر خدا را در غیر محبّت آنها قرار دهی گم می شوی؛ پس حبّ آنها حبّ خداست و به حبّ خدا پناه ببر! و ایشان عروة وثقی هستند و دستاویز محکم؛ پس چنگ خود را محکم بگیر و به این دستاویز چنگ بزن.
- پناه ببر به خدا درباره قرآن که قول خداست! درباره قرآن بازی نکن! با اهمیّت و احترام قرآن را بخوان و قرآن را از روی لهو و لعب نگاه مکن! چنانکه قرآن را عمل کنی به واسطه دقت در آن؛ به بالاترین قلّه از قلل حقّ و ایمان و مجد شرف نائل می گردی. در ره حال بر تو باد به ذکر خدا و مبادا در خواندن قرآن کوتاهی کنی! مگو چگونه می شود و نگو به چه کیفیت بخوانم! تشکیک در این مسائل نکن.
- اگر گفتی رَبّي الله «پروردگار من خداست» ای رفیق استقامت کن و دست از این حرف بر مدار! این ماه ها قرقگاه خداوند است، پس داخل در این قرقگاه شو! خداوند فرموده: «هر کسی که اعتصام به خدا پیدا کند در راه راست هدایت شده است» و باز فرموده: «استقامت کن!» و باز فرموده: «آن کسانی که گفتند خداوند پروردگار ماست و سپس به این قول خود استقامت کردند، ملائکه آسمان بر آنها فرود می آیند.»
- اولین چیزی که بر ما واجب است توبه است با شروط لازم و نمازهایی که در توبه وارد شده؛ که مقصود همان دستور توبه ای است که حضرت رسول در ماه ذی القعده دستور داده اند، با همان کیفت که در کتب ادعیه آمده و در اعمال ماه ذی القعده و در کتاب «مفاتیح» هم موجود است؛ البته حالا چون ماه ذی القعده نیست در روز یکشنبه قبل از اول ماه یا شب جمعه یا روز جمعه که می آید توبه کنید.
- پرهیز کنید از کبائر و صغائر به قصد قربت! ملتزم شوید به مراقبه، هم صغری و کبری! که مراقبه صغری نگاه داشتن خود است از مکروهات و خلاف «ما لا یرضی الله بِهِ» و مراقبه کبری نگاه داشتن دل است از آنچه محبوب نمی پسندد، که یک لحظه از مراقبت پروردگار خود را خارج نکند و در همه لحظات خدا را حاضر ببیند.
- محاسبه داشته باشید و معاقبه داشته باشید و نفس را معاقبه کنید و بعد جریمه کنید! مثلاً بعضی از بزرگان (که در «رساله بحر العلوم» است) یک تازیانه داشتند و وقتی که عبادت می کردند در کنار سجّاده آنها بوده، با آن تازیانه خود را می زدند به مقدار لازم که باید بزنند؛ اینها آیات قرآن است که برای شما بیان کرده اند! کسی که می خواهد به ذکر خدا متذکّر شود یا اینکه در خشیّت خداوند وارد شود، باید اینها را انجام دهد و چاره ای نیست از این اعمال، وگرنه جا می ماند.
- «وَ إیّاکُم هَتَکَ الحُرُمات!» “کبادا که حُرُمات خدا رابجا آورید!” کسی اگر انجام بدهد و حجاب خدا را پاره کند، خداوند ولو اینکه حجاب او را پاره و مهتوک نکند، خود مهتوک است و نفس را پاره کرده و نیاز نیست خداوند جزای این عمل او را بدهد.
- کجا امید نجات است برای دلی که شکوک و شبهات در او وارد می شود و نفوذ می کند و رخنه می کند؟! محال است نجات یابد قلبی که در او شک و شبهه پیدا شود! و این بزرگترین گناه و إثم است برای کسی که در نعمت های خداوند شک و شبهه داشته باشد.
- انسان تا اینکه در سلوک سبیل مستقیم قدم گذارد آنگاه امید نجات برای او هست، آن وقت می تواند از چشمه معین ولایت استفاده کند و بنوشد و مع المحسنین باشد و با محسنین معاشرت کند و انسان (طبق دستور رسول اکرم که به ابوذر غفّاری فرمودند) وقتی از آب می شود با محسنین خورد که در دل انسان شبهه نباشد، و انسان در قلبش هیچ شکّی نباید باشد! و خداوند است محل اتّکا و مستعان در نفس من و نفس های شما.
توضیحات تکمیلی را مرحوم علامه طهرانی چنین بیان کرده اند:
این دستوراتی است که مرحوم قاضی به شاگردان خود داده است و رفقا این دستورات را در این سه ماه انجام می دهند. البته این اعمال را در حد امکان انجام دهید، هر کسی که نمی تواند هر روز را روزه بگیرد حتّی الإمکان پنج روز از رجب و ده روز از شعبان را بگیرد؛ خلاصه به حسب ملاحظه مزاج و قوه و حال و استعداد بگیرد. ذکر یونسیّه که فرمود پانصد تا هزار، برای شاگردان مرحوم قاضی بوده که باید هر روز می گفتند، (مرحوم آقا سیّد جمال الدین گلپایگانی روزی سه هزار بار می گفتند و البته چند ساعت طول می کشیده) عَلَی حَدِّ القُدرَةِ وَ الإستِطاعَةِ و قرائت قرآن در شب عَلَی حَدِّ القُدرَةِ؛ اگر می توانی نخواب و اگر کسی نمی تواند همه شب را نخوابد عَلَی صَبِّ باشد؛ صَبّ یعنی جگر سوخته، بیدار خوابی کند، شب زود بخوابد و سعی کند بیدار خواب کند، طوری که بدن استراحت خود را بگیرد.
خود مرحوم قاضی اول شب می خوابیدند، بعد نماز می خواندند و بعد می خوابیدند و باز نماز می خواندند، همین طور تا دو ساعت به اذان که دیگر نمی خوابیدند؛ مرحوم آخوند سه ساعت به اذان صبح بیدار بودند؛ اگر نافله شب را بجا نیاورید فایده ندارد و عرفان معنی ندارد. عرفان به عمل است نه به گفتن. منبع: ماهنامه خیمه- شماره 88- خرداد91