خير مقوله اي به وسعت همه لحظات زندگي

اميرمؤمنان(ع) در نهج البلاغه مي‎فرمايد: «افْعَلُوا الْخَيْرَ وَ لَا تَحْقِرُوا مِنْهُ شَيْئاًفَإِنَ‏ صَغِيرَهُ‏ كَبِيرٌ وَ قَلِيلَهُ كَثِيرٌ».
طبق اين بيان، اميرمؤمنان مي‎فرمايد کار خير انجام دهيد.«افْعَلُوا الْخَيْرَ» اطلاق دارد؛ کار خير، خير است. هيچ‎گاه از خير چيزی را کوچک نشماريد. اميرالمؤمنين تعليل مي‎آورد و مي‎فرمايد چون کوچکِ خير، بزرگ است؛ کمِ خير، زياد است. اين بيان در واقع سفره‎ای به وسعت زندگی در برابر ما پهن مي‎کند؛ سفره‎ای به وسعت همه ايام و لحظاتی که در آن به سر مي‎بريم. اگر در قرآن دستور به سبقت به سوی خيرات مي‎دهد، «فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرات‏» ، در خيرات از هم سبقت و پيشی بگيريد؛ گمان نکنيم که عمل خير فقط عملی است که بزرگ و کثير باشد.

ادامه مطلب :

الان در عرف، به کسی خيّر اطلاق مي‎شود که مثلاً مدرسه يا بيمارستان مي‎سازد و يک عمل قابل توجهی انجام مي‎دهد. اگر به مردم بگويند اين پيرمردِ زحمت کشی که با گاری دستی امرار معاش مي‎کند، اين آدم خيّری است، کأنّ مردم باور نمي‎کنند. مگر مي‎شود اين شخص خيّر باشد؟! چون در ذهن مردم اين است که خير يعنی کار بزرگ و کار زياد؛ در حالی که در منطق قرآن و اهل بيت، خير به وسعت همه لحظات زندگی انسان است. اين يک واقعيتی است که اگر در آن تأمل کنيم، کاملاً برای ما مشهود است. کار خير در هر روز و هر ساعت و هر ارتباطی که انسان با محيط پيرامون خود دارد، مي‎تواند اتفاق بيفتد. در برخورد با طبيعت، با حيوانات، در برخورد با انسان‎ها که مهم‎ترين جلوه خير است؛ چه همکار و چه هم وطن و چه هم کيش و چه غير آن. اينکه با روی گشاده با برادر ايمانی برخورد کنيم؛ اين يک مصداق بارز خير است. اينکه انسان در برابر عصبانيت ديگران خويشتنداری کند، اين يک خير است. همدردی يک خير است؛ نمک روی زخم ديگران نپاشيدن يک خير است؛ اجتناب از دروغ و غيبت و تهمت، اين‎ها همه خير است. يعنی اين ظرفيت برای همه ما هست که خيّر باشيم. خيّر بودن به تمکن مالی وابسته نيست. خير انواع و اقسامی دارد که يکی از آن‎ها مالی است. خير علمي، خير اخلاقی و… . هيچ کار خيری را کوچک نشماريم؛ چون اصلاً خير کوچک نيست «فَإِنَ‏ صَغِيرَهُ‏ كَبِيرٌ وَ قَلِيلَهُ كَثِيرٌ»؛ هيچ کار خيری را کوچک و کم نشماريد.
در طبع و ذات کار خير، کثرت و بزرگی نهفته است. آثارش بماند که چه آثار و ثمراتی دارد. لذا اميدواريم خداوند تبارک و تعالی به ما معرفتی عنايت کند و توفيقی که بتوانيم خير را بشناسيم و اهل عمل به خير باشيم و خير را در عمل به ديگران بشناسانيم.