بهترین و آسانترین راه برای انجام تعهداتی که در خانواده وجود دارد ، ایجاد بستری مناسب در فضای اخلاقی و الهی است . بالاترین معیار برای ارتباط انسانی حسن و خلق و خوش رفتاری است.
در تاریخ وروایات بسیار می بینیم که پیامبر اکرم(ص) وائمه هدی (سلام الله ) در برخورد هایی که با غیر مسلمانان داشتند چنان ملاطفت آمیز و همراه با عفو وگذشت برخورد میکردند که بسیاری از همین رهگذر اسلام آوردند.
مشهور است که مهمترین رسول (ص) یاد میکنند:
« انک لعلی خلق العظیم» در عباراتی دیگر می فرمایید: « فبما رحوه من الله لنت لهم و لو کنت فظا غلیظ القلب لانفظوا من حولک »
« پس به برکت رحمت الهی با آنان نرمخو (پرمهر) شدی و اگر تند خو وسنگ دل بودی قطعا از پیرامون تو پراکنده می شدند »
بر اسای این آیه نرمخویی پیامبر رحمتی الهی دانسته شده و این را نکته را یاد آورده است که عامل مهم در مردم داری نیک خویی و رفتار خوش است و گرنه همگان از آدمی رویگردان خواهند شد.
گاهی حسن خلق قلب یک انسان را به طور کلی تغییر می دهد . البته این گونه برخورد نیازمند صبری طولانی است وبایدبرای اصلاح خانواده وقت وسرمایه گذاشته شود و حسن خلق و صبر از جمله این سرمایه گذاریهایست . این نوع برخورد آثارویژه ای دارد. طبیعی است اگر کسی بخواهد خانواده تشکیل دهد و آن را در مسیر هدایت کمک نماید باید طرح اخلاق اسلامی را به اجرا برساند تا در نهایت به خانواده ای موفق و قرآنی دست یابد.
احترام متقابل
از معیارهای مهم در حسن خلق، حسن گفتار است . یعنی در معاشرت عبارات والفاظ به گونهای برگزیده می شود که شخصیت طرف مقابل حفظ گردد. گاهی جمله ای سنجیده زحمات فرد را به کلی به یاد میدهد. معیارهایی برا ی حفظ احترام متقابل و تفاهم در زندگی وجوددارد که از آن می توان به امور زیر اشاره کرد:
1- به کاربردن زیبا
2- عیب جویی نکردن و پرهیز از گلایه کردن
3- تعریف کردن از خوبیها و شایستگیها
4- راز نگهداری نسبت به همسر
5- عدم توجه به بدگویی دیگران
6- احترام گذاشتن به نظر طرف مقابل
7- نادیده گرفتن خطاها
8- توجه کردن به احساس ها
9- همکاری در امور
10- ایجاد تنوع در زندگی
چند روایت
در مورد حسن کلام و دقت در نوع عبارات و الفاظ به ذکر چند روایت از ائمه معصومین (ع) بسنده می کنیم :
پیامبر اکرم (ص) فرمود: لو علم الرجل ماله فی حسن لعلم لانه الی المحتاج حسن الخلق.
اگر فرد بداند که چه چیزی برای او در حسن خلق نهفته است باور می کند به آن محتاج است .
امام رضا (ع) فرمود : خیرکم من اطاب الکلام و اطعم الطعام وصلی بالیل و الناس ینام .
بهترین شما کسی است که کلام را نیکو کند و به فقرا طعام دهد و شب را در حالیکه مردم در خوابند به نماز بگذرانند .
رسول اکرم (ص) فرمود : افادالرجل بعدالایمان من امراه ذات دین وجمال تسره اذا نظر الیها و تطیعه امرها و تحفظه فی نفسها و ماله اذا غاب عنها .
هیچ مرد مسلمانی بعد از اسلام بهره نبرده است بهتر از همسری که دیندار و زیبا باشد که چون به او بنگرد شاد شود و هرگاه به او امری کند اطاعت نماید و از خود و مال شوهرش در غیاب او محافظت کند .
چنانکه بیان شد مهمترین و بارزترین مصادیق حسن خلق ، کلام نیکوست . خوب سخن گفتن هنری بزرگ است اما در عین حال صریح گویی با حفظ حدود پسندیده است . در صد بالایی از اختلافات خانوادگی منشا در بذربانی دارد .
کتاب به رنگ آسمان – دکتر سید محسن میرباقری
