حضرت معصومه علیهاالسلام و قم در نگاه امام خمینی(ره)
از ضریح چشمان آشنا 
از هر سو که به شهر قم پا مىگذاریم، گنبد نورآفرین و طلایى کریمه اهلبیت علیهم السلام برابر دیدگان، دل آرایى مىکند و قم را زینت مىبخشد. این خطه، خط دینباورى و دیندارى را از رهبران الهى گرفته است. شهرى شهره است که نامش در معراج شنیده شده و عطر یادش از گلواژههاى معصومان علیهم السلام به مشام جان رسیده است. وجود عالمه آل طاها، عظمتى افزون بدان بخشیده، قم را ولایتى کرده که همه مردمانش اهل «ولایت»اند. و دیگر شهرها غبطه والایىاش را مىخورند. این همه از برکات کریمه اهلبیت علیهمالسلام است. او چون کوثرى در کویر خط سبز سعادت و رستگارى ترسیم کرده و دلهاى عاشق را از گوشه و کنار سمت این شهر کشانده است.
در این مطلب قصد داریم از ضریح چشمان امام خمینی، آن عزیز سفر کرده، به حضرت معصومه علیهاالسلام و قم نگاهى دوباره بیافکنیم و قطراتى از امواج معرفت امام(ره) را نصیب خود بسازیم. در این بازنگرى، از واژههاى زیبایى که در سالیان بسیار از غنچه لبان آن انسان آسمانى بیرون تراویده، استفادهمىکنیم؛ واژههاى نورانى رهبرى که همواره خود را «قمى» و اهل قم مىدانست، به این شهر افتخار مىکرد و عالمان آن را در تمامى جهان نمونه مىدید.
قم؛ خانه آل محمد و حرم اهل بیت علیهم السلام
«آشیانه آل محمد و پناهگاه شیعیان» لقبى قدسى است که امام کاظم علیه السلام به شهر قم داده است. حضرت موسى بن جعفر علیهماالسلام قم را دیارى خوانده که خداوند شر دشمنان و هرگونه بدى و آزارى را از شیعیان آن دور مىکند. فرزند فرزانه امام موسى بن جعفر علیهماالسلام، رهبر کبیر انقلاب، با الهام از این سخن فرمود:
«از یزیدیان جز این انتظارى نیست که به حریم کشور اسلامى ما و به ملت پیرو امام زمان و حتى به خانه آل محمد علیهم السلام یعنى قم تجاوز نمایند… .»
از معصومان علیهم السلام علتها و تفسیرهاى مختلفى در باره نام قم بیان شده است؛ اما آنچه فلسفهاى برتر در علت نام قم بیان شده است؛ قیام و نهضت این شهر مقدس است. از دیرباز بیرق مبارزه علیه ستمگران، در این شهر بر پا بوده است. از اینرو، دشمنان بغضى دیرینه نسبت به مردم، حوزه و شهر قم داشتهاند.
پیش از میلاد کریمه اهلبیت علیهم السلام حضرت معصومه علیهاالسلام، امام صادق علیه السلام در سخنانى تابناک فرمود:
«به زودى بانویى از فرزندان من که فاطمه نام دارد در آنجا (قم) دفن مىشود. هر کس او را زیارت کند، بهشتبر او واجب مىشود.»
سپس قم را «مرکز شیعیان» و «حرم اهلبیت علیهم السلام» نامید و حرم خدا را مکه، حرم رسول خدا را مدینه، حرم ولىخدا على(علیه السلام) را کوفه معرفى کرد و فرمود: «حرم ما نیز قم است.»
حضرت امام خمینى(ره) در سخنانى، که در جمع گروهى از مردم مختلف قم بیان فرمود، بیش از بیست صفت ارزشمند در باره این شهر، حوزه علمیه قم و مردم آن به کار برد: «قم حرم اهلبیت است. قم مرکز علم است. قم مرکز تقواست. قم مرکز شهادت و شهامت است. از قم علم به همه جهان صادر شده است و مىشود؛ و از قم شهادت به همه جا صادر مىشود. قم شهرى است که در آن ایمان و علم و تقوا پرورش یافته و از آن وقتى که قم بوده است. قم از زمان ائمه اطهار علیهم السلام مورد توجه اسلام بوده است؛ و از قم تقوا، شجاعت، شهامت و همه فضایل به همه جا صادر مىشود و صادر خواهد شد.
علمایى که در قم من ادراک کردهام، کسانى بودند که در دنیا نمونه بودند. در علم و در تقوا و من امیدوارم که ادامه پیدا کند این علم و تقوا در شهر شما تا زمان ظهور امام زمان سلام الله علیه… .»
امام خمینی در فرازى دیگر، شوق سرشار خود به قم و ساکنانش را چنین بیان مىکنند:
«من هر جا باشم قمى هستم و به قم افتخار مىکنم. دل من پیش قم است و قمى و دل من پیش همه اهل تقواست و همه کسانى که به اسلام خدمت مىکنند. من گرچه از قم مع الاسف تا یک مقدارى دور هستم، لکن به حسب قلب نزدیکم. سلام من را به اهل قم برسانید و از همه شما امیدوارم که این نهضت را به آخر برسانید.»
قم؛ شهر قیام و نهضت
امام صادق علیه السلام فلسفه نام قم را چنین بیان فرموده است:
«از آنجا که اهل قم با قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله) همراه مىشوند، با او قیام مىکنند، او را یارى مىکنند. و استوار و پابرجا مىمانند، این خطه را «قم» نامیدهاند.»
از معصومان علیهم السلام علتها و تفسیرهاى مختلفى در باره نام قم بیان شده است؛ اما آنچه فلسفهاى برتر در علت نام قم بیان شده است؛ قیام و نهضت این شهر مقدس است. از دیرباز بیرق مبارزه علیه ستمگران، در این شهر بر پا بوده است. از اینرو، دشمنان بغضى دیرینه نسبت به مردم، حوزه و شهر قم داشتهاند. امام راحل(ره) در سخنى کوتاه، قم را شهرى همیشه پیشقدم در نهضت معرفى مىکند و مىفرماید:
«من در این حالى که هستم و ملاحظه مىفرمایید، کمتر موفق شدم که برادرهاى قمى خودم را از نزدیک ببینم و آن علاقهاى که به این جوانها دارم… علاقه خودم را به آنها تقدیم کنم. این مسئله باید براى همه ملت، توجه به آن بشود که امروز این مملکت به دست تواناى شماها - و مبداء آن از قم بود به دست شما افتاده است… باید خودتان به فکر آن باشید.
از قم علم منتشر مىشود. از قم قدرت منتشر مىشود. قم نمونه بود و من مفتخرم که در قم هستم. من 15 سال یا قدرى بیشتر از شما دور بودم؛ لکن دلم اینجا بود. با شما بودم. شما غیرتمندان، شما پاک جوانان سرمشق همه شدید.
قم همیشه پیشقدم در امور بوده است.» این ویژگى پرفروغ سبب شد تا آن رهبر فرزانه، در روز ورود خود به این شهر، قم را «نمونه» و محل انتشار «دانش» معرفى کند و بفرماید:
«از قم علم منتشر مىشود. از قم قدرت منتشر مىشود. قم نمونه بود و من مفتخرم که در قم هستم. من 15 سال یا قدرى بیشتر از شما دور بودم؛ لکن دلم اینجا بود. با شما بودم. شما غیرتمندان، شما پاک جوانان سرمشق همه شدید.»
