عظمت و حرمت محرم در کلام حجه الاسلام و المسلمین حاج آقا مجتبی نورمفیدی ( رئیس هیات امنا مدرسه علمیه الزهرا(س) ) 

محرم، نام نخستين ماه از ماه های دوازده گانه قمری است. علت نام گذاری اين ماه به محرم آن بود که در زمان جاهليت، جنگ در اين ماه را حرام می دانستند و روز اول محرم را اول سال قمری قرار می دادند. بنی اميه درسال 61 هجري، با ريختن خون سيدالشهدا و خاندان و يارانش در اين ماه و پديد آوردن حادثه کربلا، احترام ماه حرام را نگه نداشتند. از آنجا که ماه محرم يادآور حادثه کربلا و عاشوراست، فرا رسيدن آن دل ها را اندوهناک می کند. پيروان و شيفتگان امام حسين(ع) نيز از اول محرم همه جا را سياه پوش مي کنند و به ياد آن امام شهيد، به عزاداری می پردازند.
محرم همچون عاشورا، رمز احيای خاطره حماسه های کربلاست. در فرهنگ شيعه، نام محرم با عاشورا، کربلا و امام حسين(ع) آميخته شده است و با يکديگر پيوند دارند و گويی محرم جز حسين و کربلا هيچ ندارد. امام حسين(ع) با شهادت، به قرب الهی رسيد و اين کار بزرگ، چون تابلويی زيبا، برای هميشه در برابر چشمان انسان قرار دارد.
رشد، در پرتو عزاداري

وظيفه پيروان امام حسين(ع) وشيعيان آن حضرت، عمل به سيره و رفتار ايشان است. چراغ فروزانی کهاباعبدالله الحسين(ع) روشن کرد، روشنايی بخش راه پيروان او شد. بنابراين، دوستداران و شيفتگان آن حضرت وظيفه دارند با عزاداری و سوگواری برای آنحضرت و ياران باوفايش، اين مشعل هدايت را همواره روشن نگه دارند. افزون بر اين، عزاداری برای سالار شهيدان از جنبه های ديگر نيز در خور توجه است که
عبارتند از:

1. تولّی و تبرّي: تولّي، دوست داشتن دوستان خدا؛ يعنی پيامبر اکرم(ص) و خاندان اوست. تبری نيز به معنای بيزاری جستن از دشمنان خدا؛ يعنی دشمنان پيامبر و خاندان اوست. عزاداری نيز ادای تکليف تولّی و تبرّی است که از فروع دين و تکاليف شيعه است. اشک ريختن بر حسين(ع)، نوعی بيعت و امضای پيمان دوستی با سيدالشهدا و ابراز تنفر و انزجار از دشمنان و قاتلان آن حضرت است.

2. رشد فردي، اجتماعی و فرهنگي: يکی از آثار و پی آمدهای عزاداری برای سيد شهيدان، ساختن فرد و جامعه بر اساس الگوی عرضه شده امامان معصوم: است؛
عزاداری از روی شناخت و معرفت و رعايت چارچوب های شرعی و عرفي. انجام دادن اين عزاداري، افزون بر اينکه در بعد عاطفی و معرفتي، فرد را به اهل
بيت پيامبر(ص) وابسته می کند، فرهنگ زلال اهل بيت: و مذهب شيعه را نيز با معرفت وعاطفه به نسل های بعدی منتقل می کند و اين بهترين راه برای حيات
فرهنگی مکتب اهل بيت: به شمار می آيد.

3. حفظ و ترويج اسلام ناب:
عزاداری و گريه بر مصايب سالار شهيدان، موجب زنده نگه داشتن راه و هدف نهضت
حسينی است. مجالس عزا، ادامه رسالت پيام رسانان عاشورا؛ يعنی امام سجاد(ع)
و حضرت زينب3 است. سوگواری در محرم و گريه بر مظلوميت شهدای کربلا، سلاح
هميشه برّانی است با فرياد و اعتراض به ستمگران.

آسيب های عزاداری سالار شهيدان

فرهنگ عاشورا و عزاداری امام حسين(ع) نيز مانند هر پديده باارزش ديگر دچار آفت ها و آسيب هايی است که در صورت مقابله نکردن عاقلانه با آن ممکن است به
فرهنگ پربار عاشورايی آسيب هايی وارد شود. برخی از اين آسيب ها عبارت است از:

الف) برخورد عاطفی صرف با مقوله عزاداري: بی شک، عاطفی ترين صحنه
ها در تاريخ عاشورا وجود دارد. اين بُعد از حادثه عاشورا به دليل دو عنصر
حماسه و زيبايی در کنار عاطفه قوي، آن را اثرگذارتر کرده است. در فرهنگ
عامه، بيشتر شاهد پررنگ بودن جنبه تراژيک اين حادثه هستيم، به گونه ای که
تا حدودی عرصه بر جنبه های حماسی و عرفانی حادثه عاشورا تنگ شده است.
متأسفانه در گذر زمان، برای شدت بخشيدن به جنبه عاطفي، داستان ها و مطالبی
بدون ربط و سند برای حادثه عاشورا جعل شده است، مانند عروسی حضرت قاسم در
روز عاشورا… .

ب) تبديل شدن عزاداری به عادت: از آنجا که بار
عاطفی حادثه عاشورا قوی است، ظرفيت عادت پذيری آن به شدت افزايش می يابد.
وقتی موضوعی به عادت تبديل شود، ديگر برای به جا آورنده آن عمل، تنها انجام
دادن آن، هدف خواهد شد و او با اين کار تخيله روانی می شود. ازاين رو،
انتظار معنادار بودن و پويايی عمل، انتظاری بی معنا خواهد بود.

ج)آميخته شدن عزاداری با فرهنگ های قومی و ملي: شيوه های عزاداری هر قوم و
ملت مانند زبان آنها گوناگون است. بنابراين، بايد بکوشيم برای هماهنگ و
اصول مند کردن عزاداری سيدالشهدا، براساس فرهنگ يک ملت، با فلسفه و اهداف و
روح قيام تناسب ايجاد شود.

د) ضعف دانش و بينش عمومي: کمبود
دانش و انديشه در جامعه، زمينه ساز گسترش انحراف ها، تحريف ها و خرافه
هاست. در اين زمينه هر چه ميزان و سطح تحصيلات افراد جامعه بيشتر باشد،
امکان کمتری برای نفوذ انديشه های نادرست و باطل وجود خواهد داشت. اين امر
با روحيه پرسشگري، نقادی و نقدپذيری ارتباط بسياری دارد. بينش بالای جامعه
همواره موجب امنيت روانی جامعه و اعتلای جايگاه عالمان و واعظان مصلح و
آگاه است.