مؤسس مدرسه علمیه الزهرا(س)گرگان آیت الله سیدکاظم نورمفیدی، امام جمعه گرگان، ظهر امروز (1 شهریور) در خطبه های این هفته نماز عبادی سیاسی این شهر گفت: برخی از تندروهای سیاسی در کشور، دست به تخریب و اتهام زدن به گروه ها و دولت ها می کنند، اما باید بدانند که این کارها در شان و شخصیت یک مسلمان نیست.

نماینده ولی فقیه در استان گلستان با اشاره به آغاز هفته دولت ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان رجائی و باهنر و یارانشان، افزود: تندروها همیشه برای کشور از هر نوع و در هر سطحش و حتی برای جهان، ضرر به همراه دارند.
به گفته وی، این گروه ها و افراد باید اجازه بدهند که دولت ها سرکار بیایند و کارهای خود را در دست بگیرند و انجام دهند و اگر نتوانستند کاری کنند، آنگاه نقد و انتقادات سازنده داشته باشند.

آیت الله نورمفیدی تصریح کرد: این افراد و گروه ها متاسفانه در مکان های مقدس کارها و حرف های تخریب کننده و اتهام زدن های خود را انجام می دهند که این کار گناهان آنها را بیشتر می کند.
وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی، نقد سازنده را امری مطلوب و ارزشمند دانسته اند و نقد نیز از نعمت های الهی است و ما باید فرق بین نقد سازنده و کارساز را با تخریب به خوبی بدانیم و درک کنیم.

به گفته آیت الله نورمفیدی، دولتی که هنوز کارش را شروع نکرده نمی توانیم او را نقد سازنده کنیم و به او راهکار ارائه دهیم، چه برسد به آن که بخواهیم دولت را نقد کنیم.

نماینده مردم گلستان در مجلس خبرگان رهبری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امنیت و احساس امنیت، یکی از مسائل مهم است که در نتیجه اعتمادسازی دولت ها به وجود می آید.

آیت الله نورمفیدی افزود: ایجاد اعتماد در جامعه از مهمترین راه هایی که می تواند کشور با به پیش ببرد و دولت ها را نیز در امور و کارها و برنامه های خود موفق کند.

خطیب جمعه گرگان ادامه داد: البته دولت ها باید با مردم صداقت داشته باشند، خلف وعده نکنند و کارهائی که انجام می دهند، منت نگذارند و کارهای خود را چند برابر جلوه ندهند و همچنین خود را خدمتگزار مردم ببینند.

آیت الله نورمفیدی با اشاره به اول شهریور و نیمه ماه شوال، گفت: در چنین روزی حمزه عموی پیامبر (ص) به شهادت رسید و ایشان اولین شهید اسلام بود و پیامبر (ص) نیز به عمویش علاقمندی شدیدی داشت.

وی یادآور شد: همچنین امروز سالروز وفات حضرت عبدالعظیم حسنی است که از رجال اهل بیت (ع) و فرهیختگان اهل بیت (ع) بود و ایشان از مردان با اعتقاد دینی خود، علم را همرامی می کرد.آیت الله نورمفیدی در خطبه اول این هفته نماز عبادی سیاسی جمعه گرگان با اشاره به خطبه 147 نهج البلاغه از سخنان امیر المومنین (ع)، گفت: در این خطبه حضرت به فلسفه وجودی بعثت خاتم الانبیاء (ص) اشاره داشته اند که فلسفه این بود مردم را از همه بندگی ها آزاد کند و همه را به سوی بندگی خدا براساس کتابی که خداوند نازل کرده، سوق دهد.
وی ادامه داد: خداوند در این کتاب آسمانی برای بندگانش تجلی کرده و خود را در این کتاب ارزشمند نشان داده است.

خطیب جمعه گرگان در ادامه گفت: به فرموده خداوند در قرآن کریم، زمانی می رسد که اگر این کتاب آسمانی همانطور که باید تفسیر شود، بازارش کساد می شود، اما اگر قرآن تحریف شود، بازارش رونق خواهد گرفت و در بلاد اسلامی چیزی نامانوس تر از معروف برای مردم پیدا نمی شود.

وی در پایان خطبه ها، خود و دیگران را به تقوای الهی دعوت کرد.

وفات حضرت عبدالعظيم علیه السّلام مورخين راجع به اين كه حضرت عبدالعظيم علیه السّلام در چه سالي ، يا چه ماهي ، يا چه روزي از دنيا رفته چيزي ننوشته اند . آري در كتاب روح و ريحان مي نويسد : آن حضرت در حدود سنه 250 از دينا رفته ، ولي مدركي نقل نمي كند .

بعضي از نويسندگان مي نويسند : از آن روايتي كه از امام علي النقي علیه السّلام به فضيلت حضرت عبدالعظيم علیه السّلام رسيده ( و ما آن را بعد از اين خواهيم نگاشت) استفاده مي شود كه آن بزرگوار در زمان امام علي النقي علیه السّلام از دنيا رفته است و امام علي النقي هم در سنه 254 شهيد شد . عمادزاده در جلد دوم زندگاني حضرت موسي بن جعفر علیه السّلام صفحه 391 مي نويسد : حضرت عبدالعظيم علیه السّلام به عقيده شيخ صدوق در سال 252 شهيد شده ولي معلوم نكرده كه شيخ صدوق اين عقيده را در كدام كتاب هاي خود متذكر شده ؟! علامه مجلسي در مزار كتاب بحار مي نويسد : يكي از شيعيان حضرت رسول اكرم (ص) را در عالم خواب ديد كه فرمود : جنازه مردي از فرزندان من از سكه الموالي ( كه نام كوچه اي بوده ) حمل مي شود و در باغ عبدالجبار بن عبدالوهاب نزديك درخت سيبي دفن خواهد شد . وقتي آن شخص شيعه از خواب بيدار شد نزد عبدالجبار رفت و پيشنهاد كرد كه آن باغ را از او بخرد . عبدالجبار گفت : اين باغ مرا براي چه مي خواهي ؟ آن مرد جريان خوابي را كه ديده بود نقل كرد . عبدالجبار گفت : خوابي كه تو ديده اي من نيز ديده ام ، لذا آن درخت و باغ را براي حضرت عبدالعظيم علیه السّلام و شيعيائي كه در اين جا دفن شوند وقف نموده ام . بعد از اين جريان بود كه حضرت عبدالعظيم علیه السّلام مريض شد و از دنيا رفت . موقعي كه بدن آن بزرگوار را برهنه كردند تا غسل دهند كاغذي در جيب او به دست آمد كه حسب و نسب خود را در آن كاغذ بدين نحو نوشته بود : انا ابوالقاسم ، عبدالعظيم بن عبدالله بن علي بن حسن الامير بن زيد بن الحسن المجتبي بن علي بن ابيطالب علیه السّلام . طريحي در كتاب منتخب مي نويسد كه نقل شده : از جمله افرادي كه زنده دفن شدند حضرت عبدالعظيم علیه السّلام بود كه قبرش در شهرري قرار دارد . و در كتاب روح و ريحان هم مي نگارد : حضرت عبدالعظيم علیه السّلام را دشمنانش در حالي كه زنده بود ، در زير خاك دفن كردند و آن بزرگوار به اجل طبيعي از دنيا نرفت !! العلم عندالله لانه اعلم به حقائق الامور . ولي مرحوم حاج ميرزا حسين نوري در كتاب لؤلؤ و مرجان اين نقل را تكذيب نموده . 2- گنبد و بارگاه حضرت عبدالعظيم علیه السّلام در كتاب منتخب التواريخ از كتاب مجالس المؤمنين نقل مي كند : حرم مطهر حضرت عبدالعظيم علیه السّلام را كه در شهرري قرار دارد مجدالملك قمي در سنه 480 بنيان نهاد . مجدالملك را لشكريان به علت عداوت مذهبي در سنه 492 از نزد سلطان كشيدند و اعضاي او را قطعه قطعه نمودند ، آنگاه آن اعضاء قطعه قطعه شده را در تابوتي نهادند و در جوار حضرت سيدالشهداء دفن كردند . بنيان ايوان و رواق حضرت عبدالعظيم علیه السّلام از آثار شاه طهماسب بن شاه اسماعيل صفوي است. در سنه 944 بود كه مرحوم فتحعلي شاه ضريح نقره اي براي حضرت عبدالعظيم علیه السّلام تقديم كرد . در سنه 1222 بود كه مرحوم ناصرالدين شاه قاجار طلاكاري گنبد و بارگاه حضرت عبدالعظيم علیه السّلام را شروع كرد . آيينه كاري و نقاشي ايوان مطهر حضرت عبدالعظيم علیه السّلام را ميرزا آقاخان نوري كه صدراعظم دولت ايران بود به پايان رسانيد .روضه حضرت عبدالعظيم علیه السّلام داراي چهار در متقابل است . دري كه طرف قبله ضريح قرار دارد و از خاتم هاي بسيار عالي به شمار مي رود از تقديمي هاي فتحعلي شاه است . دري كه سمت پائين ضريح قرار دارد و از خاتم هاي مرغوب است از تقديمي هاي ناصرالدين شاه است . دري كه سمت شمال ضريح قرار دارد و به اصطلاح آن را در ورودي مي گويند از تقديمي هاي محمدشاه قاجار است . دري كه در سمت مغرب ضريح است از تقديمي هاي صدراعظم است . 3- توليت آستانه حضرت عبدالعظيمعلیه السّلام عزيزالله عطاردي در كتاب زندگاني حضرت عبدالعظيم علیه السّلام مي نويسد : در زمان سلطنت شاه طهماسب اوّل كه مقارن با سال 936 هجري بوده يكي از رجال بزرگ مذهبي آن عصر به نام : ميرسيد حسين خاتم المجتهدين كه داماد محقق كركي بود و از فقهاي عظيم الشأن و جليل القدر اماميه و زعماي مذهب به شمار مي رفت ، از جبل عامل به ايران دعوت شد . پس ازورود مرحوم ميرسيد حسين به ايران ، پادشاه وقت توليت بقاع مطهره حضرت معصومه و حضرت عبدالعظيم علیه السّلام و حضرت احمدبن موسي (شاه چراغ) عليهم السلام و هم چنين توليت مقبره شيخ صفي الدين جد سلاطين صفويه را در اردبيل به عهده اين سيد شريف واگذار كرد . و اكنون توليت اين سه بقعه شريفه و اداره امور مقبره صفي الدين در دست اخلاف و احفاد ميرسيد حسين علیه السّلام مي باشد . جناب آقاي دكتر سيدمحمد علي هدايتي وزير سابق دادگستري و استاد عالي قدر دانشگاه تهران كه اكنون توليت آستانه مباركه حضرت عبدالعظيم علیه السّلام را در اختيار دارند دوازدهمين فرزند مرحوم ميرسي حسين خاتم المجتهدين است و نسب ايشان به محمد ديباح فرزند حضرت صادق علیه السّلام مي رسيد

در سال 3 هـ در روز جنگ احد حضرت حمزه وسيد الشهداء و 69 نفر از مسلمانان به شهادت رسيدند(1). بعضى جنگ احد را در 17 شوال نقل كرده اند(2).
در اين جنگ مسلمانان هزار نفر بودند كه به نوشته عده اى سيصد نفر در بين راه برگشتند و براى جنگ 700 نفر باقى ماند. كفار 3000 نفر بودند و 2000 نفر و 4000 نفر و 5000 نفر هم گفته اند تعداد كشته هاى كفار 22 يا 23 يا 28 نفر و تعداد شهداء 70 نفر بود(3).  در اين روز دندان و پيشانى پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم را شكستند(4).

فداكارى هاى اميرالمومنين عليه السلام

در اين روز بر اثر فداكاريها و شجاعت هايى كه اميرالمومنين على عليه السلام در دفاع از وجود شريف خاتم الانبياء صلى الله عليه و آله  و حفاظت از آن حضرت نشان داد جراحت هاى زيادى بر بدن مباركش رسيد اين در حالى بود كه ديگران فرار كرده بودند و پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود يا على آيا مى شنوى كه از آسمان تو را مدح مى كنند. يكى از ملائكه به نام رضوان مى گويد «لا سيف الا ذوالفقار و لا فتى الا علي» اميرالمومنين عليه السلام مى فرمايد : از خوشحالى گريستم و خداوند سبحان را بر اين نعمت حمد كردم در اين جنگ پيروزى در ابتداء از آن مسلمانان بود ولى مقدارى كه به تعقيب دشمن رفتند و ميدان خالى شد بازگشتند و مشغول جمع غنايم شدند و اكثر نگهبانان از دستور پيامبر صلى الله عليه و آله پيروى نكردند، و محل نگهبانى خود را رها كردند و مانند بقيه مشغول جمع غنايم شدند.
خالد بن وليد كه از سردسته هاى كفار در اين جنگ بود از همان قسمت با كفار حمله كردند تعداد اندكى از نگهبانان دره كه از دستور پيامبر سرپيچى نكرده بودند، شهيد شدند و كفار از پشت سر به مسلمانان حمله كردند. فراريان كفار هم تا اين وضع را ديدند بازگشتند و حمله به مسلمين شدت گرفت. جراحتهاى فراوانى بر بدن پيامبر صلى الله عليه و آله رسيد و شيطان فرياد برآورد كه محمد كشته شده است مسلمانان با شنيدن اين ندا فرار كردند، و فقط چند نفرى از وجود مبارك پيامبر صلى الله عليه و آله محافظت كردند كه عبارت بودند از اميرالمومنين عليه السلام و ابودجانه كه شهيد شد و زنى به نام نسيبه و انس بن نضر كه تازه از مدينه رسيده بود(5).

بانويى به نام نسيبه

در اين روز يكى از كسانى كه جانفشانى كرد و فرار نكرد بلكه مانع از فرار ديگران نيز شد بانويى به نام نسيبه دختر كعب بن مازنيه بود و به او ام عماره مى گفتند او با شوهر و دو پسر خود در جنگ احد شركت داشتند. نسيبه مشك آبى به دوش داشت و سقايت لشكر اسلام را مى نمود هنگامى كه موقعيت را چنان ديد كه مسلمين در حال فرار هستند مشك را به كنار انداخت و خود را پيش روى پيامبر صلى الله عليه و آله سپر كرد به گونه اى كه جراحات زيادى بر او وارد شد كه مداواى يكى از آنها تا يك سال بعد ادامه داشت.
اين زن فداكار دست به شمشير برد و چنان ضربه اى بر ابن حميه كه قصد كشتن پيامبر صلى الله عليه و آله را داشت زد كه او فرار كرد عبدالله فرزند سبيه خواست فرار كند كه مانع او شد و او را تشويق به جنگ و دفاع از پيامبر صلى الله عليه و آله نمود و او قبول كرد. پيامبر صلى الله عليه و آله به نسيبه فرمود «بارك الله عليك ِ يا نسيبه» در اين حال پيامبر صلى الله عليه و آله ديد يكى از مهاجرين فرار مى كند در حاليكه سپرش را به پشتش بسته است آن حضرت فرمودند اى صاحب سپر سپرت را بينداز و خودت به جهنم برو سپس آن حضرت به نسيبه فرمود سپر او رابردار او آن را برداشت و مشغول جنگ با مشركين شد در اين هنگام حضرت فرمود مقام نسيبه از مقام فلان و فلان و فلان افضل است چه اينكه آنان فرار كردند(6).

شهادت حضرت حمزه عليه السلام

در اين روز جناب حمزه بن عبدالمطلب عموى پيامبر صلى الله عليه و آله به شهادت رسيد.
آن حضرت برادر رضاعى پيامبر صلى الله عليه و آله بود چون هر دو بزرگوار از زنى به نام ثويبه شير خورده بودند(7).

آن حضرت مردى شجاع و با هيبت بود و در اين جنگ به دست وحشى و به دستور هند همسر ابوسفيان كشته شد. هند به خاطر كشته شدن پدر و برادر و عمويش در جنگ بدر ابتدا قصد نبش قبر مادر پيامبر را داشت ولى كفار قريش از ترس نبش قبور امواتشان مانع شدند. اين بود كه او وحشى را با وعده هايى به كشتن پيامبر صلى الله عليه و آله يا على مرتضى و يا حمزه عليهما السلام تحريك كرد. وحشى گفت از كشتن پيامبر صلى الله عليه و آله و پسر عمويش على عليه السلام عاجزم ولى براى كشتن حمزه كمين مى كنم.
او در ميدان جنگ با نيزه اى بر سينه و يا شكم مبارك آن حضرت زد و آن حضرت را شهيد كرد وقتى خبر به هند دادند آن خبيث دستور داد سينه آن حضرت را بشكافد و جگر مبارك آن حضرت را بيرون آورد وقتى خواست به جگر حمزه دندان بزند دندانهاى نحسش كارگر نشد همچنين هند با خنجرى گوشها بينى و … آن حضرت را جدا كرد و به گردن انداخت.

پيامبر صلى الله عليه و آله سلم هنگامى كه حمزه را با آن وضع ديدند گريستند و عباى مبارك را روى او كشيدند كه خواهرش صفيه او را به آن حال نبيند و فرمودند «يا عم رسول الله و اسد الله و اسد رسوله .. يا فاعل الخيرات كاشف الكربات …» اميرالمومنين و فاطمه زهرا عليهما السلام و صفيه و ديگران بر آن حضرت گريستند(8) پيامبر صلى الله عليه و آله بر بدن مبارك او نماز خوانده و او را در اُحد دفن نمودند. بعد از چهل سال معاويه خواست نهرى از احد عبور دهد با قبر حضرت حمزه برخورد نمود و سر بيلها به پاى حمزه رسيد و فورا خون جارى شد.
حضرت رضا عليه السلام به نقل از رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند بهترين برادران من على عليه السلام و بهترين عموهاى من حمزه عليه السلام است.(9)

پى‏نوشتها:
* برگرفته شده از كتاب تقويم شيعه نوشته حجت الاسلام و المسلمين عبدالحسين نيشابورى.

1.مسار الشيعه ص 15-17 بحار الانوار ج 20 ص 18 توضيح المقاصد ص 27 سيره ابن هشام ج 3 ص 67 الموسوعه الكبرى فى غزوات النبى الاعظم صلى الله عليه و آله و سلم ج 2 ص 110 تقويم المحسنين ص 12.
2. بحار الانوار ج 97 ص 168.
3. مسار الشيعه ص 15.
4. بحار الانوار ج 20 ص 18.
5. ارشاد ج 1 ص 87 اسدالغابه ج 4 ص 21 مسار الشيعه ص 16 مصباح كفعمى ج 2 ص 600.
6. بحار الانوار ج 20 ص 54.
7. بحارالانوار، ج15، ص281.
8. بحارالانوار: ج20، ص55. حمزه سيدالشهدا عليه السلام، ص28_29.
9. عيون اخبار الرضا عليه السلام، ج2، ص61. رياحين الشريعه، ج4، ص350.

منبع: سایت آیت الله شیرازی

حمزه کسي است که پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله درباره‏اش فرمود: هر کس مرا زيارت کند، ولي به زيارت حمزه نرود، جفا کرده است.

فردا 15 شوال، سالروز غزوه احد است. جنگي که در سال سوم هجرت در دامنه کوه احد روي داد و به شهادت 72 نفر از ياران پيامبر گرامي اسلام(ص) از جمله عموي پيامبر حضرت حمزه (ع) انجاميد.

حضرت حمزه سيدالشهدا (ع)
در «اعيان الشيعه» مي خوانيم: نام او، قبل از اسلام و بعد از اسلام حمزه به معناي شير يا شدت بود، به فرمان پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله لقب او «اسداللَّه» و «اسدرسوله» و «سيدالشهدا» گذاشته شده.

حضرت حمزه در سال دوم بعثت اسلام آورد و همراه پيامبر عزيز صلي الله عليه وآله هجرت نمود. او از نامداران قريش بود، همين که شنيد ابوجهل توهين و جسارت به پيامبر صلي الله عليه وآله کرده، با شدت ناراحتي وارد مسجدالحرام شد، ديد که ابوجهل در کنار کعبه نشسته است با کمان خود چنان بر سر او زد که شکافته شد و گفت: من دين محمد صلي الله عليه وآله را پذيرفته ام، چرا به او توهين کرده‏اي؟

مسلمان شدن حمزه، در قدرت اسلام و جلوگيري از آزار پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله نقش مهمي داشت. پيامبر صلي الله عليه وآله ميان حمزه و زيدبن‏حارثه برادري برقرار کرد.

حضرت علي عليه السلام مي‏فرمود: اي کاش، بعد از رحلت پيامبر اسلام، دو يار همچون جعفر طيار و حمزه داشتيم.

حمزه در سال اول هجري پرچمدار رسول اللَّه صلي الله عليه وآله در جنگ بواط و جنگ بني‏قينقاع بود. (1) او در جنگ بدر، افراد متعددي را به هلاکت رساند و در جنگ احد به هر سو حمله مي‏کرد، دشمن را تار و مار مي‏نمود.

رسول خدا صلي الله عليه وآله همين که بدن مقدس حمزه را در احد قطعه قطعه ديد، تصميم گرفت (2) که 70 نفر از مشرکان را به اين سرنوشت برساند، ولي آيه نازل شد که: «هرگاه خواستيد مجازات کنيد، فقط به مقداري که به شما تعدّي شده، کيفر دهيد نه بيشتر از آن و اگر صبر و شکيبايي کنيد، اين کار براي شکيبايان بهتر است» (3)

بعد از نزول آيه شريفه، بلا فاصله پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله گفت: «صبر مي‏کنم، صبر مي‏کنم». با اينکه براي پيامبر زماني سخت تر از هنگامي که بدن مبارک حضرت حمزه را با آن وضع در ميدان ديد، وجود نداشت ولي به خاطر رضاي خداوند چنان صبر و بزرگواري از خود نشان داد که قابل بيان نيست.

همين مشرکان مکّه که در احد، آن چنان رفتار کردند، بعد از چند سال (روز فتح مکّه) به فرمان رسول گرامي صلي الله عليه وآله مورد عفو عمومي قرار گرفتند. اگر رفتار مشرکان را در احد، کنار رفتار پيامبر صلي الله عليه وآله با مردم مکّه قرار دهيم عواطف و بزرگواري و انسانيت را مشاهده مي‏نماييم.

حمزه شهيدي است که امام سجاد عليه السلام در خطبه مسجد شام (بعد از شهادت امام حسين عليه السّلام) به خويشاوندي او افتخار نمود. (4)

او به فرمان پيامبر بزرگوار صلي الله عليه وآله در بعضي جنگها فرمانده بود و با تهديدات خود، جلوي سوء قصدها و توطئه‏ها را نسبت به پيامبر عزيز صلي الله عليه وآله مي‏گرفت. (5)

حمزه کسي است که در جنگ بدر، يکي از سرکردگان ارتش کفر را که به قدرت خود مغرور بود، هلاک نمود. (6) او کسي است که روز قيامت بر مرکب رسول خدا صلي الله عليه وآله سوار مي‏شود. (7)

حضرت فاطمه زهرا عليها السلام هر هفته به زيارت قبر او رفته، اشک مي‏ريخت. (8) حمزه کسي است که پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله درباره‏اش فرمود: هر کس مرا زيارت کند، ولي به زيارت حمزه نرود، جفا کرده است. (9)

حمزه شهيدي است که سينه‏اش را بعد از شهادت، شکافته، جگرش را بيرون آوردند و جويدند، گوش و بيني و دست و پاي مبارکش را قطعه قطعه نمودند. (10)

پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله لباس خود را از تن بيرون آورد و بر روي جنازه قطعه قطعه شده حضرت حمزه انداخت. (11)

وقتي که صفيه خواهر حمزه (عمه رسول خدا صلّي اللَّه عليه و آله) به احد آمد تا بدن برادر شهيدش را ببيند، پيامبر اکرم به فرزند صفيه گفت: مادرت را منصرف کن. آن بانوي اسلام گفت: من مي‏دانم؛ برادرم شهيد شده است و بدن مبارکش را قطعه قطعه کرده‏اند، مي‏توانم صبر کنم، اين شهادتها در راه خدا کم است، ما از اين پيشامد خشنوديم و صبر کرده و در راه خداوند متعال به حساب مي‏آوريم.

پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله که روحيه را آنقدر بالا ديدند، اجازه دادند که خواهر بر سر جنازه برادر حاضر شود، ولي در عين حال رسول خدا صلي الله عليه وآله دست مبارکش را بر قلب اين بانو (که عمه اوست) گذارد، خواهر گريه‏ها کرد، رسول خدا صلي الله عليه وآله هم گريه کرد، ولي جمله‏اي برخلاف رضا و تسليم نگفت. (12)

پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله هفتاد و دو بار، بر بدن حمزه نماز خواند به اين ترتيب که اول بر حمزه نماز خواند، سپس هر يک از شهدا را که مي‏آوردند در کنار بدن مقدس حمزه قرار مي‏دادند و پيامبر صلي الله عليه وآله بر هر دو نماز مي‏گزاردند. (13)

حمزه کسي بود که رسول خدا صلي الله عليه وآله درباره‏اش فرمود: «احبُّ اَعمامي اليَّ حمزةُ». (14) شهيدي است که پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله همين که ديد، زنان مدينه براي ساير شهدا عزاداري و گريه مي‏کنند، با چشمان اشکبار فرمود:
«لکِنْ حَمزةُ لا بَواکيَ لَهُ» (15)، «حيف، که براي عموي شهيدم گريه کننده‏اي نيست».

زنان مدينه از آن پس براي حمزه به قدري عزاداري کردند که رسول خدا صلي الله عليه وآله در حق آنان فرمود: به خانه‏هايتان برگرديد، خداوند پاداش اين عزاداري شما را با رحم و الطاف خود جبران کند، انصافاً حق ياري را ادا نموديد. (16)

پي نوشت:
1- جنگ با يهودياني که پيمان خود را شکستند و اين واقعه بعد از جنگ بدر بود، کامل ابن اثير جلد 2 صفحه 137
2- نورالثقلين، جلد 3 صفحه 96 ذيل آيه 126 سوره نحل
3- وَ اِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقبْتُمْ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصّابِرينَ سوره نحل آيه 126
4- منتهي الامال صفحه 461
5- فروغ ابديت ، جلد 1 صفحه 273 و صفحه 272
6- فروغ ابديت جلد 1 صفحه 506
7- سفينةالبحار، حمزه
8- بحارالانوار، جلد 10، صفحه 442
9- سفينةالبحار، حمزه
10- سفينةالبحار، هند
11- سفينةالبحار ج 1 ص 338
12- اعيان الشيعه جلد 6 صفحه 246
13- اعيان الشيعه جلد 6 صفحه 246
14- تنقيح المقال مامقاني جلد 1 صفحه 375
15- سيره ابن هشام جلد 3 صفحه 104
16- سيره ابن هشام جلد 3 صفحه 105

«کتاب عمره، تأليف حجةالاسلام محسن قرائتي»

روزمسجدروز معیاد درون
پاک صافی میکند دل از برون
روز مسجدروز محراب وگُل است
منبر دل درکدامین محفل است؟

30مرداد92روزمسجدبرخدامان ووارستگان درگاه الهی مبارکباد

دلنوشته:ز-میراحمدی

مساجد هسته‌های فرهنگی و سیاسی جهان اسلام هستند و بازگشت به دوره اوج آنها و دستیابی به «مسجد تراز اسلامی» نیازمند شبکه‌سازی است. چهار تن از کارشناسان علوم دینی راهبردهای طراحی این شبکه‌ها را بیان کرده‌اند.

به گزارش فارس مساجد مراکزی هستند که علاوه بر فعالیت عبادی در اسلام نقش‌ها و کارکردهای دیگری نیز پذیرفته‌اند. خانه خدا نخستین پایگاهی است که برای پرستش و پیرایش انسان در زمین در نظر گرفته که توسط حضرت ابراهیم بنا نهاده شده است. رسول اکرم (ص) پس از هجرت به بنا نهادن مسجد قبا در نزدیکی مدینه و سپس مسجدالنبی(ص) همت گماشت و این مکان‌ها در تمام دوران ایشان و پس از آن محل گردهمایی، فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و … مسلمانان بوده است.

واژه مسجد 28 بار در قرآن کریم ذکر شده که 22 مرتبه به صورت مفرد و شش مرتبه به صورت جمع آمده است، در آیات به اهمیت و ضرورت توجه به مساجد در اسلام پرداخته و احکام و ضروریات توجه به برخی از مساجد اشاره شده است.

بر اساس تاریخچه مساجد در ایران نیز با ورود لشگر اسلام در دوره ساسانی به کشور مساجد شکل گرفته است. بر اساس شواهد تاریخی نخستین مسجد ایران توسط «سعد بن ابی‌وقاص» در تیسفون بنا نهاده شد. از قدیمی‌ترین مساجد ایران می‌توان مسجد جامع اسیر، بخارا، مسجد آدینه، فهرج، تاریخانه دامغان، مسجد یزد خواست، مسجد جامع اصفهان، دره شهر ایلام و … را اشاره کرد.

یکی از مواردی که برای نخستین بار توسط مقام معظم رهبری در پیامی به نوزدهمین اجلاس سراسری نماز (18 مهرماه 89) مورد تأکید قرار گرفته است مسجد به عنوان تراز اسلام است که برخی از کلید واژه‌های آن شامل مسجد خانه و مردم، خلوت انس با خداوند، کانون ذکر و معراج معنوی انسان‌های با ایمان، عرصه علم و جهاد و تدبیر دنیوی جامعه، جایگاه عبادت و پایگاه سیاست، مسجد شور و بهجت عبادت خالص و مظهر آمیختگی دنیا و آخرت است که براساس فرمایشات ایشان در بین اقشار مختلف باید مسجد به عنوان تراز اسلامی در نظر گرفته شود مخصوصا با شرایطی که این روزها در جوامع اسلامی ایجاد شده و اتفاقات و هتک حرمتهایی که به ساحت مقدس مساجد و پرستشگاه‌های مسلمانان صورت گرفته است، اما اینکه چگونه می‌توان ویژگی‌های لازم برای احیای سنت مساجد و در نظر گرفتن آنها به عنوان تراز اسلامی مدنظر قرار داد در این گزارش که به مناسبت روز جهانی مسجد (30 مرداد) براساس نظرات اساتید و صاحب نظران این حوزه تهیه شده، مورد بررسی قرار داد.

21آگوست مصادف است با به آتش کشیدن مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها. هفته تکریم و تجلیل مساجد از ۳۰ مرداد ماه تا ۵ شهریورماه در ایران به طور گسترده برگزار می‌شود.

مسجد پایگاه انسجام و یکپارچگی مسلمانان است و نماز جماعت و تشکیل صفوف به هم فشرده نمازگزاران به خوبی بیانگر هماهنگی و انسجامی است که حضور در مسجد فراهم می‌آورد. در اینجاست که افراد نمازگزار همچون قطره‌های آب به یکدیگر می‌پیوندند تا دریایی از اتحاد را به نمایش درآورند. همه در کنار یکدیگر در برابر پروردگار یکتا رو به سوی یک قبله می‌کنند و لب به حمد و ثنای آن یگانه نازنین می‌گشایند و هماهنگ با یکدیگر سرود توحید را زمزمه می‌کنند.

پیامبر گرامی اسلام (ص) پایه‌گذار  اولین مسجد است. او مکانی را پایه‌گذاری کرد که علاوه بر عهده‌دار بودن نقش روحانی و معنوی، کانون فعالیت‌های اجتماعی مسلمانان نیز به شمار می‌رفت. به همین دلیل مسجد در طول تاریخ اسلام از ویژگی برجسته‌ای برخوردار بود. در گذشته همه امور مسلمین در ابعاد مختلف، از جمله عقاید و فعالیت‌های فرهنگی، عبادی، سیاسی و اقتصادی در مساجد انجام می‌شد.

۳۰ مرداد بزرگداشت علامه مجلسی

محمدباقر مجلسی (۱۰۳۷ ه.ق در اصفهان - ۱۱۱۰ ه.ق در اصفهان) (۱۰۰۶ - ۱۰۷۷ شمسی) معروف به علامه مجلسی و مجلسی ثانی فقیه شیعه و ملاباشی ایران در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفویه بود. معروفترین اثر او بحارالانوار است که مجموعهٔ بزرگی از احادیث را گردآورده‌است.

زندگی

در سال ۱۰۳۷ هجری قمری، که این سال برابر است با عدد ابجدی جمله «جامع کتاب بحارالانوار»^[۱]، در شهر اصفهان متولد گردید. پدرش محمدتقی مجلسی از شاگردان شیخ بهایی بود و در علوم اسلامی از بزرگان روزگار خود به شمار می‌رفت. پدربزرگش نیز مقصود علی مجلسی نام داشت. مادرش دختر صدرالدین محمد عاشوری بود.

هنوز به سن ۴ سالگی نرسیده بود که نزد پدرش به تحصیل پرداخت^{[نیازمند منبع]}و در مساجد برای نماز حاضر می‌شد. چنانچه خود می‌گوید: «الحمدلله رب‌العالمین که بنده در سن ۴ سالگی همه اینها را می‌دانستم؛ یعنی خدا و نماز و بهشت و دوزخ. و نماز شب می‌کردم در مسجد صفا، و نماز صبح را به جماعت می‌کردم و اطفال را نصیحت می‌کردم به آیت و حدیث، به تعلیم پدرم رحمةالله علیه».^[۲] او در زمان کوتاهی تمام علوم رسمی زمان خود را فرا گرفت.

با وجود اینکه پدرش در علوم نقلی تبحر داشت، ولی بر اثر تغییر جهتی که در پدرش حاصل شده بود و بیشتر متمایل به علوم نقلی و بخصوص شرح و تفسیر احادیث گردیده بود، تنها علوم نقلی را از پدرش فرا گرفت و علوم عقلی را نزد آقا حسین خوانساری استفاده کرد.^{[نیازمند منبع]}

علامه مجلسی در برخورد با اصولیان و اخباریان راهی میانه برگزید. وی در پاسخ پرسش‌کنندگان خود نوشت که «مسلک فقیر در این باب بین و وسط» است.

وی مانند دیگر فقهای سلف معتقد بود حکومت در صورت رعایت عدالت و رأفت، مشروع است و در صورت دورشدن از عدالت، مقبولیّت آن مخدوش می‌شود^[۵]مجلسی می‌گفت: حاکمان باید به شرایع دین پای‌بند باشند و چون صفویه مروّج دین مبین می‌باشد، قابل تقدیر است.^[۶]

علامه در عین همکاری با حاکمان، از نصیحت آنها غفلت نورزید^[۷] و در «عین‌الحیوة» فصلی را به احوال سلاطین و معاشرت نمودن با ایشان و عدل و جودشان اختصاص داد و ظلم ظالمان را مطرح کرده و شاهان و درباریان را از باده‌گساری، کبوتربازی و فساد برحذر داشته است.^[۸]

وی در ۱۴ سالگی از ملاصدرا، اجازه روایت گرفت.^{[نیازمند منبع]} و سپس در حضور استادانی چون علامه حسن علی شوشتری، امیرمحمد مومن استرآبادی، میرزای جزایری، شیخ حرعاملی، ملا محسن استرآبادی، ملا محسن فیض کاشانی، ملا صالح مازندرانی، تحصیل کرد. وی در اندک زمانی بر دانش‌های صرف و نحو، معانی و بیان، لغت و ریاضی، تاریخ و فلسفه، حدیث و رجال، درایه و اصول و فقه و کلام احاطه کامل پیدا کرد.

وی بعد از مرگ آقا حسین خوانساری در ۱۰۹۹ ه.ق در دوران سلطنت شاه سلیمان صفوی به مقام ملاباشی ایران رسید، عالی‌ترین مقام دینی کشور که تنها پس از پادشاه قرار می‌گرفت. مجلسی زندگی بسیار مجلل و آراسته‌ای داشت به طوری که سید نعمت‌الله جزایری همکار و شاگردش نوشته که حتی شلوار زنان خدمتکار و کنیزکان او از گران‌بهاترین پارچه‌های کشمیری بود.^[۹]

لارنس لکهارت،از جمله مستشرقینی است که اقدام مجلسی مبنی بر گسترش روابط با شاه را بنا به انگیزه دینی می‌داند نه حرص و آز.^[۱۰]

وی در زمان خود با توجه به نزدیکی به دربار شاه سلطان حسین، بر ضد آشنایی با دانشهای مبتنی بر خرد و استدلال برخاست و حتی نوشت که نباید پیرامون علم و صفات خداوند و شبهه‌های مربوط به قضا و قدر اندیشید ^[۱۱]. در همین دوران است که ملا صدرا تکفیر می‌شود و گفته می شود مجلسی، ملا محمدصادق اردستانی را از اصفهان بیرون می‌کند ^[۱۲] که این ادعا با توجه به توضیح تازه یابی از آقا محمدمهدی پاشنه طلا یزدی (نتیجه ملا محمدصادق اردستانی) در ذیل نگارش شجره نامه اش در صفحه آخر یکی از نسخ خطی محفوظ در کتابخانه ملی ایران رد می شود. ^[۱۳] علامه علی دوانی نیز متذکر شده است که این مطلب خلاف واقع و تهمتی به مجلسی است.^[۱۴]

اصفهانی می‌نویسد:

مولانا محمدباقر مجلسی دراواخر شاه‌سلیمان و اوایل سلطنت شاه‌سلطان حسین بود. شاه، کمال متابعت در مطالب دینی از آنجناب داشت و در هر کار همراهی می‌نمود. مواعظ او شاه را سودمند آمد. از جمیع مناهی توجه نمود^[۱۵]

وی با دخالت در امور کشوری، علاوه بر این‌که از رواج فساد و تباهی و باده‌گساری -تا حد امکان- ممانعت کرد، تا حدی توانست اختلافات مذهبی را بکاهد و بدین وسیله از سقوط دولت صفوی جلوگیری کند. چنانکه پس از علامه، اختلافات مذهبی موجب قدرت‌یابی میرویس افغانی و قدرت‌یابی افاغنه شد. و نیز علاوه بر نفوذ در شاه، فرمان منع جنگ طوایف و دسته‌جات را از شاه گرفت و بدین وسیله از سیاست «تفرقه بیندار و حکومت کن» و جنگ قبایل جلوگیری کرد.^[۱۶] وی در ۲۷ رمضان سال ۱۱۱۰ درگذشت و در جامع عتیق اصفهان مدفون شد.

تالیفات

او در عمر ۷۳ ساله خویش، بیش از یک صد کتاب به زبان فارسی و عربی نوشت که تنها یک عنوان آن بحار الأنوار است با ۱۱۰ جلد و عنوان دیگر مرآة العقول با ۲۶ جلد. حدود ۴۰ کتاب نیز به او نسبت داده شده‌است. اولین تألیف علامه را کتاب الأوزان و المقادیر یا میزان المقادیر دانسته‌اند که در سال ۱۰۶۳ تألیف شده. آخرین تألیف او هم کتاب حق‌الیقین است مربوط به سال ۱۱۰۹ هجری، یعنی یک سال قبل از وفاتش.

برخی کتب علامه عبارت‌اند از:

1. بحار الأنوار، که یک مجموعه بزرگ روایی و تاریخی است و در ضمن آن تفسیر بسیاری از آیات قرآن کریم هم آمده‌است.
2. مرآة العقول، شرح کافی ثقةالاسلام کلینی است در ۲۶ جلد.
3. ملاذ الأخیار، شرح تهذیب شیخ طوسی است در ۱۶ جلد.
4. الفرائد الطریفة، شرح صحیفه سجادیه امام سجاد علیه‌السلام است.
5. شرح أربعین حدیث، که از بهترین کتب در این موضوع می‌باشد.
6. حق‌الیقین، در اعتقادات است و به زبان فارسی نوشته شده. علامه چندین کتاب کلامی دیگر نیز دارد.
7. زاد المعاد، در اعمال و ادعیه ماهها (فارسی)
8. تحفة الزائر، در زیارات (فارسی)
9. عین الحیاة، شامل مواعظ و حکم برگرفته از آیات و روایات معصومین علیهم‌السلام (فارسی)
10. صراط النجاة
11. حلیة المتقین، در آداب و مستحبات روزانه و در طول زندگی (فارسی)
12. حیاة القلوب در تاریخ پیامبران و ائمه علیهم‌السلام در سه جلد (فارسی)
13. مشکاة الأنوار، که مختصر حیات القلوب است (فارسی)
14. جلاء العیون در تاریخ و مصائب اهل بیت علیهم‌السلام (فارسی)
15. توقیعات امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف همراه با ترجمه آنها.
16. کتب فراوانی به‌عنوان ترجمه احادیث خاص مانند ترجمه توحید مفضل و …
17. کتبی در موضوع ترجمه ادعیه و زیارات همچون زیارت جامعه کبیره و دعای سمات و ..