مقاله خانم کشمیری ازاساتید مدرسه علمیه الزهرا(س)گرگان

2- دانش و تخصص

در آموزه های دینی و در سیره عقلا و اندیشمندان ، برای تخصص و خبرگی در شغل و حرفه مربوط و در لزوم مراجعه به افراد صاحب نظر و خبره ، جایگاه ویژه ای قائل بوده و آن را یکی از اصول مسلم عقلایی تلقی می کنند . اگر کسانی رای رفع مشکل و سوال خود به افراد غیر متخصص رجوع کنند ، مورد سرزنش و مذمت قرار می گیرند . این سرزنش به این دلیل است که فرد جاهل و کسی که در رشته خود تخصص ندارد ، نه تنها توانایی حل مشکل را ندارد بلکه به دلیل بی تجربگی بر میزان مشکلات می افزاید . در قرآن کریم به روشنی دستور داده شده تا انسان ها به افراد خبره و کاردان رجوع کنند : (فاسالوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون ) (نحل : 43) از اهل اطلاع و خبره سوال کنید اگر نمی دانید .

در تفسیر نموونه ذیل آیه مذکور می فرماید : ذکر به معنای آگاهی و اطلاع است و اهل ذکر مفهوم وسیعی دارد که همه اگاهان و اهل اطلاع را در زمینه های مختلف شامل می شود 21 مشاوره نیز به لحاظ اینکه مورد مراجعه مردم است و باید آنها را هدایت و راهنمایی کند ، باید از علوم و تخصص مربوط به آن مسئله برخوردار باشد . در غیر این صورت ، ضررش بیشتر از نفع آن خواهد بود . حضرت امیر المومنین (ع) می فرماید : بهترین کسی که مشورت کنی صاحبان عقل و علم اند و صاحبان تجربه و دور اندیشی

پیامبر گرامی (ص)در جنگ خندق برای دفاع از مدینه با لشکریان و یاران خود مشورت نمودند.بیشتر به نظر سلمان فارسی ، که تجارب جنگی و تخصص جنگی داشتند ، اهمیت دادند و در نهایت نیز نظر او را پذیرفته و اطراف مدینه را به پیشنهاد ایشان خندق کندند و بدینوسیله از ورود دشمن خطر آفرین به مدینه جلوگیری نمودند . بنابراین ، مشاور می بایستی در حد امکان از بینش قوی و تخصص لازم بهره مند باشد تا بتواند گره مراجع را باز نموده و اندیشه او را در مسیری درست رهنمون شود.

3- رازداری

یکی از اصول اخلاقی و تربیتی اسلام رازداری و فاش نکردن  اسرار خود و دیگران است ، چه بسا ممکن است کرامت انسانی فرد در صورت فاش شدن اسرار و رازهای نهانی اش لطمه نبیند و دیگران از این پیشامد و جریان سوء استفاده کنند . از این رو ، در دستورات اخلاقی و تربیتی دین اسلام توصیه شده که اسرار خود را ، حتی به دوستان صمیمی نگویید . زیرا ممکن است آنان روزی دشمن شما شوند و از این فرصت سوء استفاده نمایند . تاکید به رازداری و کتمان سر در رابطه با اسرار دیگران و مسائل خوصی دیگران که مورد اطلاع فرد است ، بیشتر بوده و سفارش اکید شده که نباید حرف های نهانی مردم و راز و رمز زندگی فردی و اجتماعی آنان را که در اختیار شماست ، فاش گردد و کتمان سر برادران دینی یکی از وظایف اخلاقی مومنان شمرده شده است .

خویشتن داری در حفظ اسرار و راز خود و دیگران یکی از نشانه های وسعت روح و قدرت اراده است . امام رضا (ع) می فرمایند : مومن ، مومن نخواهد بود مگر اینکه سه خصلت داشته باشد : سنتی از پروردگار متعال و سنتی از پیامبر (ص) و سنتی از امام و پیشوا ، سنت پروردگار کتمان اسرار است ، سنت پیامبر مدارا با مردم است و سنت امام شکیبایی در برابر ناراحتی ها و مشکلات می باشد.

مشاوره به عنوان کسی که مورد اعتماد و محرم اسرار آنان است می بایستی رازداری را در حد اعلای آن رعایت نماید . در غیر این صورت ، هم مردم به او کمتر مراجعه و اعتماد خواهند کردو  هم اینکه افشای اسرار مراجعان چه بسا موجب درگیری ها ، سوء ظن ها و اختلاف گردد .

حضرت علی (ع) می فرمایند : « المستشار موتن » مشاور امانت دار است .

کسی که امانت دار باشد در امانت خیانت نمی کند و راز افراد را فاش نمی سازد .