تهیه کننده خانم:خانم زکیه مزیدی ازمبلغین وطلاب سطح سه مدرسه
در این جلسه تصمیم بر این شد که بعد از ضرورت نبوت و دلایل این ضرورت، به اهداف آن بپردازیم که برای طولانی نشدن، تنها به یک مورد از اهداف پرداخته و آن را به طور مختصر توضیح میدهیم.
همانطور که انسان برای رسیدن به کمال، به وحی آسمانی نیازمند است و حکمت الهی اقتضاء می‌کند که مسیر صحیح زندگی او را با تشریع قوانین آسمانی تعیین نماید، به رهبری نیز نیازمند است که قوانین الهی را اجرا کند تا انسان در سایه ی حکومت الهی به کمال لازم برسد، زیرا انسان موجودی اجتماعی است و میخواهد با انسانهای دیگر زندگی کند و خدماتی به آنها ارائه نماید و در مقابل از خدمات دیگران بهره مند شود.
جامعه به مقررات و قوانینی نیازمند است که حدودها را مشخص کند و با توجه به ابعاد وجودی انسان، حقوق فرد و جامعه در آن رعایت شده باشد. در غیر این صورت، نظم اجتماعی برقرار نخواهد شد. این مقررات و قوانین باید به وسیله‌ی پیامبران از ناحیه ی خداوند متعال به بشر ابلاغ شود، چون او انسان را آفریده و از نیازهای مادی و معنوی، فردی و اجتماعی او آگاه است و قانونی که جعل می‌کند، بر اساس مصالح و مفاسد واقعی انسان است.
اصول دعوت انبیاء یکی است
همه ی انبیاء الهی یک هدف را تعقیب میکردند و آن، سعادت انسانها از طریق ایمان به خدا و روز قیامت و تعلیم و تربیت صحیح دینی و تقویت اصول اخلاقی در جوامع بشری بوده است.
قرآن کریم در آیات مختلف، هدف از بعثت پیامبران الهی را بیان کرده است که برخی مربوط به نبوت خاصه و برخی دیگر راجع به نبوت عامه است. اما آنچه که در مورد پیامبران خاص به عنوان هدف از نبوت آنان بیان شده است، اختصاص به آنان ندارد، زیرا آنچه مطرح شده، درباره ی عنوان نبوت و رسالت است، نه ویژگی شخصی آن پیامبر.
اهداف نبوّت
تعلیم دست نیافتنی ها، دعوت به یکتاپرستی، تکامل عقل، بیداری گرایش های خفته، برپایی قسط و عدالت در جامعه بشری، متذکرشدن غافلان، یاد آوری نعمتها، سفارش به اخلاق ستوده، آزادی انسان و… .
1ـ تعلیم دست نیافتنی ها
قرآن کریم، تعلیم و تربیت را از اهداف فرستادن پیامبران دانسته است:
«كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ» چنانکه در میان شما رسولی از خودتان فرستادیم که آیات ما را برای شما تلاوت می‌کند و نفوس شما را (از پلیدی جهل) پاک و منزّه می‌گرداند و به شما تعلیم کتاب و حکمت می‌دهد و آنچه را نمی‌دانید، به شما می‌آموزد. (بقره/ 151)
جمله ی «وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ» این آیه از معارف و حقایقی خبر می‌دهد که فکر و اندیشه ی انسان، با همه ی پیشرفت او در علم و صنعت، از دسترسی به آن ناتوان است و تنها از طریق نبوّت و دستاوردهای وحی، میتوان به آنها آگاه شد. اگر پیامبران الهی نباشند، خردهای اولین و آخرین، از ادراک توحید و معاد بی بهره اند. عقل از کجا بفهمد که قیامت، پنجاه دستگاه و موقف دارد … عقل و دانش بشری، هرقدر که پیشرفت و تکامل یابد، باز نمی تواند از این نوع معارف اطلاع یابد.
از این رو است که خدای سبحان خطاب به آن حضرت فرمود:«وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَرَحْمَتُهُ لَهَمَّتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ أَنْ يُضِلُّوكَ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَمَا يَضُرُّونَكَ مِنْ شَيْءٍ وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا» و اگر فضل و رحمت خدا شامل حال تو نبود، گروهی از آنان (دشمنان اسلام) همت بر آن گماشته بودند که تو را از راه صواب دور سازند، حال آنکه آنها خود را از راه حق و صواب دور ساخته و به تو هیچ زیانی نتوانند رسانید و خدا به تو این کتاب (قرآن مجید) و (مقام) حکمت (و نبوت) را عطا کرده و آنچه را نمی‌دانستی به تو بیاموخت و خدا را با تو لطف عظیم و عنایت بی‌اندازه است. (نساء / 113)
پس تنها فضل و وحی الهی است که سبب میشود تا دریچه هایی از جهان غیب به روی انسان باز شود و معارف ناب و حقایق نامتناهی به بشر روی آورد و خرد او را بارور کند.
اگر عقل به تنهایی برای فهمیدن همه ی احکام کافی بود، خداوند نمی فرمود:
«رُسُلًا مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا» رسولانی را فرستاد که بشارت دهند و (بدان را) بترسانند تا آنکه پس از فرستادن رسولان، مردم را بر خدا حجّتی نباشد، و خدا همیشه مقتدر و کارش بر وفق حکمت است. (نساء/ 165)
و اگر عقل و خرد، به تنهایی برای هدایت بشر کافی بود و به نبوت و وحی نیاز نبود، خداوند در قیامت، تبهکاران را به دوزخ میبرد و به آنان میفرمود: من با دادن عقل، حجت را بر شما تمام کردم، در حالی که خداوند میفرماید: ما برای اتمام حجت، پیامبران را فرستادیم تا کسی نتواند در صحنه ی معاد بر خداوند احتجاج کند.
پیامبران به عنوان بهترین موهبت های الهی، برای رهایی بشر از قلمرو طبیعت فرستاده شدند و کار آنان از محدوده ی عقل، بزرگتر و گسترده تر است، به ویژه اینکه دستاوردهای عقلی، خطا و اشتباه و تغییر دارد و همیشه فرضیه های جدید، جایگزین فرضیه های گذشته میشود.
