بیان اخلاقی حجه الاسلام والمسلمین سیدمجتبی نورمفیدی رئیس هیأت امنای مدرسه علمیه الزهرا(س)گرگان

امير المؤمنين علی عليه السلام در روايتی مي­فرمايند: «إِنَّ عُمُرَكَ عَدَدُ أَنْفَاسِكَ وَ عَلَيْهَا رَقِيبٌ تُحْصِيهَا.» [1]

امير المؤمنين خطاب به انسان­ها و بنی آدم مي­فرمايد: عمر شما همان عدد نفس­های شما مي­باشد و بر انفاس شما کسی گماشته شده که اين نفس­ها را مي­شمارد. حقيقت عمر و دوران عمر يعنی همين لحظه­هايی که ما در آن زندگی مي­کنيم. اينکه حضرت مي­فرمايد عمر تو عدد نفس­های توست اين در واقع مي­خواهد اشاره به يک امر مهمی بکند که اولاً نفس­های انسان و لحظات عمر انسان حساب و کتاب دارد چون مي­فرمايد عمر عدد انفاس است و بر اين انفاس انسان کسی گماشته شده که آن را حساب مي­کند. حال اين شمارش و احصاء اين نفس­ها برای اين نيست که فقط چند نفس کشيده­اي! ثم ماذا؟ بلکه اين بدين معنی است که نفس­ها را مي­شمارد، کارها و اعمالی را که انسان در لحظات عمرش انجام مي­دهد، ثبت مي­شود. پس اولين نکته­ای که از اين روايت فهميده مي­شود اين است که لحظات عمر انسان حساب و کتاب دارد و هر نفسی که انسان مي­کشد، حساب و کتاب دارد؛ حال شما حساب کنيد که در روز و هفته و ماه و سال اين لحظات چقدر است. آن وقت آيا ما اين مراقبت را داريم که راجع به لحظه، ­لحظه­ی اعمال و نيات خود دقت کنيم؟

دومين نکته اين است که به گذر عمر اشاره مي­کند؛ عمر انسان يک عمر محدود است و هر شماره­ای که برای اين انفاس گذاشته مي­شود يعنی دارد از پيمانه­ی شمارش اعداد انفاس عمر کم مي­شود.

پس از اين روايت استفاده مي­شود که بايد قدر تک تک لحظات عمر را دانست. در روايتی از رسول خدا (ص) وارد شده که حضرت(ص) مي­فرمايند: يا ابا ذر«کن علی عمرک اشح منک علی درهمک و دينارک» بر سرمايه عمرت دقت و رقبت بيشتری داشته باش تا بر درهم و دينارت. اينقدر که ما حساب اموال خود را مي­کنيم، لحظات عمر که بيشتر بايد مورد حساب قرار گيرد. در هر صورت اميدواريم خداوند تبارک و تعالی اين توفيق را به ما بدهد که بتوانيم لحظه­های عمرمان را هم خوب استفاده کنيم و هم مراقبت کنيم.­

«والحمد لله رب العالمين»

[1] . غرر الحكم: 159، حديث 3046.

دعای شریف عرفه پیرامون توحید و وحدت وجود و خداشناسی عارفانه است.

سخنرانی آقای حکیمی ( استاد حوزه و دانشگاه) با موضوع شرح دعای عرفه در جمع طلاب سطح دو مدرسه علمیه الزهراء ( س) گرگان

آقای حکیمی  در این جلسه با اشاره به مقام والای امام حسین (ع) که هم قهرمان سیاست و جهاد است و هم قهرمان عرفان و عشق ورزیدن با خدا و بندگی عاشقانه  اظهار نمودند:  دو اثر مهم  حضرت ، عاشورا و دعای شریف عرفه است.دعای عرفه  و دعای زیارت جامعه کبیره منطبق با دو رکن عرفان اسلامی هستند. زیارت جامعه کبیره در بحث ولایت و انسان کامل است و دعای شریف عرفه پیرامون توحید و وحدت وجود و خداشناسی عارفانه است.
آقای حکیمی با بیان این مقدمه که رابطه انسان با خدا به دو گونه می باشد اول: رابطه وجودی که از نظر وجودی، موجودات فقیر به ذات بوده و خداوند غنی به ذات است و دوم  : رابطه قلبی که انسان شیفته ی خداست و رابطه بندگی عاشقانه با خدا دارد بیان داشتند: دعای عرفه دارای دو بخش می باشد که بخش دوم دعای عرفه از بخش اول آن عرفانی تر، عمیق تر و زیباتر است که در بخش دوم این دعا ، رابطه وجودی انسان با خدا مطرح شده است .امام حسین (ع) در این دعا می فرمایند: الهی انا فقیر فی غنای …..، ما فقیر به ذات هستیم و و جود ما عین فقر است ، آیه 15 سوره فاطر نیز اشاره به فقروجودی  انسان در برابر خدا دارد و همچنین آیه 16 ق اشاره به همین مطلب دارد.خداوند باید وجودش را به ما بدهد تا ما وجود پیدا کنیم.مولوی رابطه انسان با خدا را  چنین بیان می کنند: در دو چشم من نشین ای آنکه از من ، من تری                  تا قمر را وانمایم کز قمر روشنتری . با توجه به بیان مولوی، خدا نسبت به انشان ا خودش ، خودی تر است.( نحن اقرب من حبل الورید)   

وی همچنین افزود: در استجابت دعا زمان، مکان ، صلوات و یقین و …تاثیر دارد و باید دارای آداب دعا رعایت شود تا دعا به اجابت برسد .با توجه به مضامین و عبارات دعای شریف عرفه به خوبی بدست می آید که سراسر ادب و خضوع در پیشگاه خداوند متعال است که از جمله این آداب خشوع در برابر خداوند است که باید در دعا عظمت خداوند درک شود . ائمه در هنگام دعا رنگ چهره شان ،عوض می شد ( چون برآورد در میان دل خروش                اندر آمد بهر بخشایش به جوش) تا از عمق دل خدا را نخوانیم دعا به اجابت نمی رسد ، لذا یکی از آداب استجابت دعا ، حضور قلب است که نه تنها در دعا بلکه در سایر عبادات  لازم است. به طوری که در روایتی از امام باقر(ع) آمده : آن مقداری از نماز مورد قبول است که در آن حضور قلب باشد.امام حسین (ع) در دعای عرفه ما را دعوت می کنند به اینکه سعی کنیم با تهذیب و خودسازی به آنجا برسیم که خود خدا را ببینیم و جز او نبینیم.

عید قربان، جلوه‌گاه تعبد و تسلیم ابراهیمیان حنیف است و فصل قرب مسلمانان به خداوند در سایه عبودیت.

عید قربان، عید فداکارى، ایثار، قربانى، اخلاص و عشق و بندگى،عید قربان، یادآور زیباترین نمونه تعبد انسان در برابر خداوند متعال است.

عید قربان، بالاترین نقطه اى است که اوج مقام بشر تعیین مى شود و تا ابد، درجه ایمان با همان نقطه سنجیده مى گردد.

عید قربان، عید شرافت بنى آدم است و کرامت انسانى اش؛ جشن رها شدن از قید پدرانى است که جان فرزند خویش را نذر قربان گاه ها مى کردند.

عید قربان، سرآغاز حکومت توحید است و تولد ایمان و مرگ تردید.عید قربان، نقطه عطف آزادى است در تاریخ اسارت ها و بردگى هایى که بر انسان تحمیل شده بود.

عید قربان، عید سربلند بیرون آمدن از امتحان عبودیت است.عید قربان روز رها شدن از تعلقات دنیوی و رهایى از هر آنچه غیر خدایى است.

*اهميت مشاوره از ديدگاه قرآن و حديث

در قرآن کريم، يك سوره تحت عنوان « الشوري» وجود دارد. در آياتي نيز مسئله مشاوره طرح و به انجام دادن آن دستور داده شده است. خداوند متعال، خطاب به پيغمبراکرم (ص ) ميفرمايند: « و شاورهم في الامر فاذا عزمت فتوکل علي الله ان الله يحب المتوکلين›› (آل عمران: 59 )؛ اي پيامبر! در کارها با مسلمانان مشورت کن و چون تصميم گرفتي بر خدا توکل کن ( و انجام بده)، همانا خداوند توکل کنندگان را دوست دارد .خداوند درسوره شوراي،زماني که صفات وخصوصيات مسلمانان را مطرح مي کند، مي فرمايد: « والذين استجابوا لربهم و اقاموا الصلوه و امرهم شوري بينهم و مما رزقناهم ينفقون›› (شوري: 39 )؛آنان که امر پروردگارشان را اجابت نموده، نماز به پا مي دارند و کارشان را با مشورت يكديگر انجام مي دهند و از آنچه روزي آنها کرده ايم انفاق مي کنند در اين آيه، خداي متعال يكي از خصوصيات مسلمانان را اين موضوع دانسته که، آنان کارهايشان را با مشورت يكديگر انجام م يدهند. اين که مشاوره در رديف ايمان به خدا و برپا داشتن نماز بيان گرديده، مي توان به اهميت آن پي برد .

روز عرفه، روز جاودانگی و ابدیت، روز عشق و فرزانگی  ، روز دعا ، روز تجلی بی نهایت رحمت و مهربانی حضرت حق بر همه مشتاقان آستان بلند قرب الهی مبارک باد!

اعمال شب و روز عرفه ….

«عرفه»، روز معرفت است، روز جاودانگی و ابدیت، روز عشق و فرزانگی. بار دیگر عرفه، با همه راز و رمزهایش از راه رسید؛ روزی پر از شور و شیدایی و شناخت؛ روز خوشه چینی بندگان از پهن دشت معرفت الهی؛ روزی که نگاه قلب ها، بیش از همیشه به آسمان است؛ روز چشم های بارانی و نیازهای آسمانی.آری، عرفه، روز بازگشت عارفانه است از کج راهه گمراهی و تاریکی، به شاه راه هدایت و نور…

روزی که غبار عصیان و افسار گسیختگی، از قلب ها زدوده می شود؛روزی که هنگامه ی حضور و شوق «توبه» است. «عرفه»، روزی است که ملایک در عرفات، سبد سبد گلواژه های رحمت الهی و طَبق طَبق شیرینی اجابت در دست، می رسند.

«روز عرفه»، روز عشق است و مهربانی؛ روز بهار فرصت ها و هنگام رویش گلستان «رحمت» است.

«عرفه» نگین انگشتری ذی حجه است، نغمه ی زیبای شکفتن در باغ صفا و مروه، شعر مشعر دل، صفای «صفا دلان»، مروّت «مروه پویان» و زمزمه ی «زمزم نوشان» است.

«عرفه»، روز اشک است و ناله. «عرفات»، سرزمین اشک ها، سرزمین عشق، سرزمین میعاد، سرزمین نور و سرور، سرزمین تقوا و توبه و سرزمین درد و درمان است. از گوشه گوشه ی این دشت، ندای «لَبَّیْکَ، اَللَّهُمَّ لَبَّیْک، لَبَّیْکَ لا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ …» به عرش برین می رسد.

گوش کن! می شنوی؟ نگاه کن! می بینی؟ در بی کران دشت عرفات، هیچ نجوایی جز نیایش عاشقان به گوش نمی رسد؛ هنوز زیباترین نغمه ای که عرش را می لرزاند، مناجات عرفه ی پاره ی تن رسول و نور دیده ی بتول است که در خلوت این صحرای ملکوتی، در برابر معبودش زانو زده و دست هایش به سوی آسمان بلند است. گاه تبسمی بر لبانش نقش می بندد و گاه سیل اشک امانش نمی دهد.

«عرفه»، روز حسین علیه السلام است و حسینی شدن؛ دل بر حسین علیه السلام سپردن و هم نوا با حسین علیه السلام خواندن.

«عرفه»، روز دعاست و دعا، قرارگاهِ اجابت در درگاه رحمت پروردگار حسین علیه السلام .

«عرفه»، روز خداست و خدایی شدن. در عرفه، می توان دستان رحمت خدا را بر سر بندگان حس کرد. حجتش بی پرده نمایان است و رحمتش بی کران. «عرفه»، روز شکستن بت های درون است روز بریدن از خاک و پیوند با افلاک.

اعمال شب و روز عرفه

شب نهم از شب‎هاي متبرك و شب مناجات با قاضى الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است. عبادت در اين شب، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد. براى شب عرفه چند عمل وارد شده است:
1- دعايي که با با اين عبارت آغاز مي‎شود، خوانده شود اَللّهُمَّ يا شاهِدَ كُلِّ نَجْوى وَ مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوى وَ عالِمَ كُلِّ خَفِيَّةٍ وَ مُنْتَهى كُلِّ حاجَةٍ يا مُبْتَدِئاً كه روايت شده هر كس آن را در شب عرفه يا در شب‎هاى جمعه بخواند خداوند او را بيامرزد.
2- [به نقل كفعمى ] تسبيحات عشر را كه در اعمال روز عرفه آمده است را هزار مرتبه خوانده شود .
3- دعاء اللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّاَ وَ تَهَيَّاَ را كه در روز عرفه و شب و روز جمعه نيز وارد است، خوانده شود.
4- زيارت امام حسين عليه السلام .
اعمال روز عرفه
روز نهم روز عرفه و از اعياد عظيمه است اگرچه به اسم عيد ناميده نشده است . عرفه روزى است كه حق تعالى بندگان خويش را به عبادت و طاعت خود فرا خوانده و سفره هاي جُود و احسان خود را براى ايشان گسترانيده و شيطان در اين روز خوار و حقيرتر و رانده‎تر و خشمناك‎ترين اوقات خواهد داشت و روايت شده كه حضرت امام زين العابدين عليه السلام در روز عرفه صداي سائلي را شنيد كه از مردم تقاضاي کمک مى‎نمود. امام به او فرمود: واى بر تو آيا در اين روز از غير خدا تقاضا مى‎كنى؟ حال آن كه در اين روز اميد مى‎رود که بچه‎هاى در شكم هم از فضل خدا بي نصيب نمانند و سعيد شوند.

براى اين روز اعمالي ذکر شده است:

1- غسل که مستحب است قبل از زوال انجام شود .
2- زيارت امام حسين عليه السلام ،
كه از هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بالاتر است و احاديث، در كثرت فضيلت زيارت آن حضرت در اين روز متواتر است و اگر كسى توفيق يابد كه در اين روز در تحت قُبّه مقدّسه آن حضرت باشد ثوابش كمتر از كسى كه در عرفات است نيست.
3- بعد از نماز عصر پيش از آن كه مشغول به خواندن دعاهاى عرفه شود در زير آسمان دو ركعت نماز بجا آورد و نزد حق تعالى به گناهان خود اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات رستگار شود و گناهانش آمرزيده گردد. پس چون وقت زوال شد زير آسمان رَوَد و نماز ظهر و عصر را با ركوع و سجود نيكو به عمل آورد و چون فارغ شود دو ركعت نماز اقامه كند. در ركعت اوّل بعد از حمد، توحيد و در دوم بعد از حمد، قُل يا اَيُّهَا الْكافِروُنَ خوانده شود. و بعد از آن چهار ركعت نماز گزارد که در هر ركعت بعد از حمد، توحيد پنجاه مرتبه بخواند. كه اين نماز، همان نماز حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام است .
4- شيخ كفعمى در مصباح فرموده مستحب است روزه روز عرفه براى كسى كه ضعف پيدا نكند و مانع دعا خواندن او نشود.
5- مستحب است غسل پيش از زوال و زيارت امام حسين عليه السلام در روز و شب عرفه&nbsp.
6- تسبيحات حضرت رسول صَلَّى اللهِ عَلِيهِ وَ آله در روز عرفه
که در ذيل مي‎آيد:

سُبْحانَ الَّذى فِى السَّمآءِ عَرْشُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الاَْرْضِ حُكْمُهُ

منزه است خدايى كه در آسمان است عرش او منزه است خدايى كه در زمين است فرمان و حكمش

سُبْحانَ الَّذى فِى الْقُبوُرِ قَضآؤُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الْبَحْرِ سَبيلُهُ

منزه است خدايى كه در گورها قضا و فرمانش جارى است منزه است خدايى كه در دريا راه دارد

سُبْحانَ الَّذى فِى النّارِ سُلْطانُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ

منزه است خدايى كه در آتش دوزخ سلطنتش موجود است منزه است خدايى كه در بهشت رحمت او است

سُبْحانَ الَّذى فِى الْقِيمَةِ عَدْلُهُ سُبْحانَ الَّذى رَفَعَ السَّمآءَ سُبْحانَ

منزه است خدايى كه در قيامت عدل و دادش برپا است منزه است خدايى كه آسمان را بالا برد منزه است خدايى

الَّذى بَسَطَ الاْرْضَ سُبْحانَ الَّذى لا مَلْجَاَ وَلا مَنْجا مِنْهُ اِلاّ اِلَيْهِ پس

كه زمين را گسترد منزه است خدايى كه ملجا و پناهى از او نيست جز بسوى خودش * *

بگو سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلا اللّهُ وَاللّهُ اَكْبَرُ صد مرتبه و بخوان

منزه است خدا و حمد از آن خدا است و معبودى جز خدا نيست و خدا بزرگتر از توصيف است  .

7- سوره توحيد صد مرتبه و آية الكرسى صد مرتبه و صلوات بر محمّد و آل محمّد صد مرتبه خوانده شود و دعاي ذيل خوانده شود:

لااِلهَاِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيى وَ يُميتُ

معبودى جز خدا نيست يگانه اى كه شريك ندارد پادشاهى خاص او است و از آن او است حمد زنده كند و بميراند

وَيُميتُ وَيُحْيى وَهُوَ حَىُّ لا يَموُتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلى كُلِّشَىْءٍ َقديرٌ

و بميراند و زنده كند و او است زنده اى كه نميرد هرچه خير است بدست او است و او بر هر چيز توانا است.

ده مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ وَ اَتوُبُ اِلَيْهِ

آمرزش خواهم از خدايى كه معبود بحقى جز او نيست كه زنده و پاينده است و بسويش توبه كنم

ده مرتبه يا اَللّهُ ده مرتبه يا رَحْمنُ ده مرتبه يا رَحيمُ ده مرتبه يا بَديعَ

اى خدا * اى بخشاينده * اى مهربان  * اى پديدآرنده

السَّمواتِ وَالاْرْضِ يا ذَاالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ ده مرتبه يا حَىُّ يا قَيُّومُ ده

آسمانها و زمين اى صاحب جلالت و بزرگوارى * اى زنده و اى پاينده*

مرتبه يا حَنّانُ يا مَنّانُ ده مرتبه يا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ ده مرتبه امينَ ده مرتبه

اى پرعطا اى پرنعمت * اى كه معبودى جز تو نيست * اجابت كن  *




8- ذكر صلوات از حضرت صادق عليه السلام

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ يا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَىَّ مِنْ حَبْلِ الْوَريدِ يا

خدايا از تو خواهم اى كسى كه او نزديكتر است به من از رگ گردن اى

مَنْ يَحوُلُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ يا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الاَْعْلى وَبِالاُْفُقِ

كه حائل شود ميان انسان و دلش اى كه او در ديدگاه اعلى است و در افق

الْمُبينِ يا مَنْ هُوَ الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى يا مَنْ لَيْسَ كَمِثْلِهِ

آشكارى است اى كه او بخشاينده است و بر عرش استيلا دارد اى كه نيست مانندش

شَىْءٌ وَ هُوَ السَّميعُ الْبَصيرُ اَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ محمد

چيزى و او شنوا و بينا است از تو خواهم كه درود فرستى بر محمد و آل محمد .

و بخواه حاجت خود را كه برآورده خواهد شد انشاءالله تعالى پس بخوان اين صَلَوات را كه از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه هر كه بخواهد مسرور كند محمّد و آل محمّد را در صَلَوات بر ايشان بگويد:

اَللّهُمَّ يا اَجْوَدَ مَنْ اَعْطى وَ يا خَيْرَ

خدايا اى بخشنده ترين عطابخشان و اى بهترين

مَنْ سُئِلَ وَيا اَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى

درخواست شدگان و اى مهربانترين كسى كه از او مهربانى جويند خدايا درود فرست بر محمد و آلش در

الاَْوَّلينَ وَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الاَّْخِرينَ وَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ

زمره پيشينيان و درود فرست بر محمد و آلش در زمره پسينيان و درود فرست بر محمد

و َآلِهِ فِى الْمَلاَءِ الاَْعْلى وَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الْمُرْسَلينَ

و آلش در ساكنين عالم بالا و درود فرست بر محمد و آلش در زمره مرسلين

اَللّهُمَّ اَعْطِ مُحَمَّداً وَآلَهُ الْوَسيلَةَ وَالْفَضيلَةَ وَالشَّرَفَ وَالرِّفْعَةَ

خدايا عطا كن به محمد و آلش مقام وسيله و فضيلت و شرف و رفعت

وَالدَّرَجَةَ الْكَبيرَةَ اَللّهُمَّ اِنّى آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ

و درجه بلند خدايا من ايمان آوردم به محمد صلى الله عليه و آله

وَلَمْ اَرَهُ فَلا تَحْرِمْنى فِى الْقِيمَةِ رُؤْيَتَهُ وَارْزُقْنى صُحْبَتَهُ وَ تَوَفَّنى

با اينكه او را نديده ام پس در روز قيامت از ديدارش محرومم مفرما و مصاحبت و همنشينى او را روزيم فرما

عَلى مِلَّتِهِ وَاسْقِنى مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِيّاً سآئِغاً هَنَّيئاً لا اَظْمَاءُ

و بر كيش او بميرانم و بنوشانم از حوض او (حوض كوثر) نوشاندنى سيراب و جانبخش و گوارا كه

بَعْدَهُ اَبَداً اِنَّكَ عَلى كُلِّشَىْءٍ قَديرٌ اَللّهُمَّ اِنّى آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى

پس از آن هرگز تشنه نشوم كه براستى تو بر هرچيز توانايى خدايا من ايمان آورده ام به محمد صلى

اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَلَمْ اَرَهُ فَعَرَِّفْنى فِى الْجِنانِ وَجْهَهُ اَللّهُمَّ بَلِّغْ مُحَمَّداً

الله عليه وآله و او را نديده ام پس در بهشت رويش را به من نشان ده خدايا برسان به محمد

صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ مِنّى تَحِيَّةً كَثيرَةً وَ سَلاماً .

صلى الله عليه و آله از جانب من تحيتى بسيار و سلامى .

9- دعاي ام داود خوانده شود .

10- اين تسبيح را كه ثواب آن بسيار است گفته شود:

سُبْحانَ اللّهِ قَبْلَ كُلِّ اَحَدٍ وَسُبْحانَ اللّهِ بَعْدَ كُلِّ اَحَدٍ وَسُبْحانَ اللّهِ مَعَ كُلِّ اَحَدٍ وَسُبْحانَ

منزه باد خدا پيش از هر كس و منزه باد خدا پس از هركس و منزه باد خدا با هركس و منزه باد

اللّهِ يَبْقى رَبُّنا ويَفْنى كُلُّ اءَحَدٍ وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبيحاً يَفْضُلُ تَسْبيحَ

خدا كه باقى ماند پروردگار ما و فانى شود هركس و منزه باد خدا تنزيهى كه فزونى گيرد بر تسبيح

الْمُسَبِّحينَ فَضْلاً كَثيراً قَبْلَ كُلِّ اَحَدٍ وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبيحاً يَفْضُلُ

تسبيح گويان فزونى بسيارى پيش از هركس و منزه باد خدا تنزيهى كه فزونى گيرد بر

تَسْبيحَ الْمُسَبِّحينَ فَضْلاً كَثيراً بَعْدَ كُلِّ اَحَدٍ وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبيحاً

تسبيح تسبيح گويان فزونى بسيارى پس از هركس و منزه باد خدا تنزيهى كه

يَفْضُلُ تَسْبيحَ الْمُسَبِّحينَ فَضْلاً كَثيراً مَعَ كُلِّ اَحَدٍ وَ سُبْحانَ اللّهِ تَسْبيحاً يَفْضُلُ تَسْبيحَ الْمُسَبِّحِينَ

فزونى گيرد بر تسبيح تسبيح گويان فزونى بسيار با هر كس ، و منزه باد خدا تنزيهى كه فزونى گيرد بر تسبيح تسبيح گويان

فَضْلاً كَثيراً لِرَبِّنَا الْباقى وَيَفْنى كُلُّ اَحَدٍ وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبيحاً لا يُحْصى وَلا يُدْرى وَلا يُنْسى وَلا

برترى بسيارى براى پروردگار ما كه باقى ماند و جز او فانى شودهر كس و منزه باد خدا تنزيهى كه به شماره در نيايد و دانسته نشود و فراموش نگردد و

يَبْلى وَلا يَفْنى وَلَيْسَ لَهُ مُنْتَهى وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبيحاً يَدوُمُ

كهنه نشود و فنا نپذيرد و انتهايى برايش نباشد و منزه باد خدا تنزيهى كه دوام داشته باشد

بِدَوامِهِ وَيَبْقى بِبَقآئِهِ فى سِنِى الْعالَمينَ وَشُهوُرِ الدُّهوُرِ وَاَيّامِ

به دوام او و باقى ماند به بقاى او در طول سالهاى اين جهان و ساير جهانيان و ماههاى اين روزگار و هر روزگار و روزهاى

الدُّنْيا وَساعاتِ اللَّيْلِ وَالنَّهارِ وَسُبْحانَ اللّهِ اَبَدَ الاَْبَدِ وَمَعَ الاَْبَدِ مِمّا

دنيا و ساعات شب و روز و منزه باد خدا تا جاويدان است جاويد و همراه با جاويد بدانسان كه

لا يُحْصيهِ الْعَدَدُ وَلا يُفْنيهِ الاَْمَدُ وَلا يَقْطَعُهُ الاَْبَدُ و َتَبارَكَ اللّهُ

شماره اش نتوان كرد و زمان و مدت آنرا به فنا نكشاند و قطعش نكند ((هرگز)) و بزرگ است خدا

اَحْسَنُ الْخالِقينَ پس بگو: وَالْحَمْدُ لِلّهِ قَبْلَ كُلِّ اَحَدٍ وَالْحَمْدُ لِلّهِ بَعْدَ كُلِّ

بهترين آفريدگان * و ستايش خاص خدا است پيش از هركس و ستايش از آن او است پس از هر

اَحَدٍ تا آخر دعا لكن بجاى هر سُبْحانَاللّهِ الْحَمْدُلِلّهِ بگو و چون به اَحْسَنُ

كس * منزه است خدا و ستايش خاص خداست  * بهترين

الْخالِقينَ رسيدى بگو: لا اِلهَ اِلا اللّهُ قَبْلَ كُلِّ اَحَدٍ تا به آخر بجاى سُبْحانَ اللّهِ

آفريدگان * معبودى نيست جز خدا پيش از هركس * منزه است خدا

لا اِلهَ اِلا اللّهُ مى گوئى و بعد از آن بگو: وَاللّهُ اَكْبَرُ قَبْلَ كُلِّ اَحَدٍ تا به آخر كه بجاى

جز او خدايى نيست * و خدا بزرگتر است از توصيف پيش از هر كس *

سُبْحانَ اللّهِ اَللّهُ اَكْبَرُ مى گوئى پس مى خوانى دعاى : اَللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّاءَ وَتَهَيَّاءَ را كه

منزه است خدا و خدا بزرگتر است از توصيف

11- دعاي امام حسين عليه السلام در روز عرفه خوانده شود.

12- در آخر روز عرفه اين دعا خوانده شود :

يا رَبِّ اِنَّ ذُنُوبى لا تَضُرُّكَ وَاِنَّ مَغْفِرَتَكَ لى لا تَنْقُصُكَ فَاَعْطِنى ما لا

پروردگارا همانا گناهان من زيانى به تو نزند و محققاً آمرزش تو از من نقصانى به تو نرساند پس عطا كن به من

يَنْقُصُكَ وَاغْفِرْ لى ما لايَضُرُّكَ و ايضا بخوان : اَللّهُمَّ لا تَحْرِمْنى خَيْرَ ما
آنچه را نقصانت نرساند و بيامرز برايم آنچه را زيانت نزند * خدايا محرومم مكن از آن خيرى كه
عِنْدَكَ لِشَرِّ ما عِنْدى فَاِنْ اَنْتَ لَمْ تَرْحَمْنى بِتَعَبى وَ نَصَبى فَلا
نزد تو است بخاطر آن شرى كه در پيش من است پس اگر تو به رنج و خستگيم رحم نمى كنى پس
تَحْرِمْنى اَجْرَ الْمُصابِ عَلى مُصيبَتِهِ
محرومم مدار از پاداش مصيبت ديده اى بر مصيبتش .
13- دعاي مشلول خوانده شود.

خانم میرکریمی مدیر مدرسه علمیه الزهرای (س) گرگان در نشست با اساتید سطح دو این مدرسه با استناد به کلام امام علی (ع) به بحث پیرامون اهمیت خودسازی قبل از دیگر سازی  پرداختند  و بیان داشتند: حضرت امیر ( عليه السلام ) می فرمایند : مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلْيَبْدَأْ بِتَعْلِيمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِيمِ غَيْرِهِ وَ لْيَكُنْ تَأْدِيبُهُ بِسِيرَتِهِ قَبْلَ تَأْدِيبِهِ بِلِسَانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُهَا أَحَقُّ بِالْإِجْلَالِ مِنْ مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِمْ .

آن كه خود را در مرتبه پيشوايى قرار مى‏دهد بايد پيش از مؤدب نمودن مردم به مؤدب نمودن خود اقدام كند و پيش از آنكه ديگران را به گفتار ادب نمايد  بايد به كردارش مؤدب به آداب كند و آن كه خود را بياموزد و ادب نمايد به تعظيم سزاوارتر است از كسى كه فقط ديگران را بياموزد و تأديب كند. درمسیر مسئولیت خطیر معلمی ، توجه به این نکته حائز اهمیت است که قبل از اینکه برای طلاب درسی را اعم از آموزشی ، اخلاقی و … جهت تدریس آماده کنید حتما آن درس را برای خودتان بگذارید ، چراکه استحقاق شما به آن درس بیش از دیگران  است. آنچه در کلام حضرت تاکید و توجه ویژه شده است این است که انسان باید در مرحله نخست  معلم خود باشد  ، مطمئنا اگر معلم خودتان باشید معلم دیگران نیز خواهید بود و دیگران قطعا به شما اقتداء خواهند کرد ولی عکس آن صادق نیست. از امام صادق علیه السلام نقل است که فرمودند : «من ساوا یوماه فهو مغبون؛ هر کس دو روزش مساوی باشد، پس زیان کرده است.» اگر بخواهید فقط به دیگران پرداخته و از خود غافل باشید این جز رکود چیزی به دنبال  نخواهد داشت.

وی افزود: در کلام دیگری ازامیرمومنان علی (ع)  وارد است که می فرمایند: اما ترحم من نفسك ما ترحم من غیرك» اى انسان! چرا همان گونه كه به دیگران رحم مى‏كنى به خودت رحم نمى‏كنى؟ ( خطبه 223)  در مسیر تربیت طلاب ، سعی شود در حق خودتان ترحم کنید و مواظب اعمالتان باشیدو از خود غافل نشوید ، گاهی غفلت موجب می شود انسان درد خود را فراموش می کند حال آنکه خود به تربیت  نیازمندتر است ، ترحم به خود بهتر از ترحم در حق دیگری است  چراکه جامعه ، طلاب و .. تربیت نمی شوند مگر اینکه مربیان این امر تربیت شده باشند. از کلام حضرت امیر (ع) چنین استفاده می شود که ادب به دو صورت است: گاهی زبانی است و گاهی نیز به سیره و عمل است. اگر می خواهیم طلبه تربیت شود این مهم ممکن نیست جز اینکه عمل ما درست باشد پس عمل و رفتار بر گفتار برتری دارد.

وی در ادامه بیان داشت: اساتید به نقش الگویی خود در جمع طلاب تاکید وافر داشته باشند و در راستای تدریس به نکاتی نظیر حضور به موقع در کلاس ، آمادگی کافی و نشاط در کلاس درس و …توجه نمایند .

خانم دوست محمدیان معاون آموزش این مدرسه نیز در این جلسه بیان داشتند: در روایتی از پیامبر اکرم (ص) وارد است که حضرت دررابطه با مقام و منزلت علم و دانش و آگاهی می فرمایند: انَّ الله تعالی  و ملائکه و اهل الارض حتی النمله فی جِحرها و حتی الحوت فی البحر یصلون علی المعلم الناس الخیر .( خداوند متعال و فرشتگان و اهل زمین حتی مورچه در لانه اش و حتی ماهیان در دریا بر معلم خیر درود می فرستند. معلم خیر کسی است که خوبیها را به دیگران می آموزد. سرآمد همه خوبیها، علم و دانش و آگاهی است. کسی که علم می آموزد پرده های جهل و نادانی برایش کنار می رود و به  رشد و تعالی می رسد.

وی افزود: شما اساتید رسالت سنگینی را به عهده دارید. علمی که توفیق تدریس آن را کسب نمودید اشرف علوم است لذا شایسته است که تمام هستی برایتان دعا کنند البته نکته حائز اهمیت که باید در این راستا بسیار به آن توجه کرد این است که علم همراه با تربیت باشد.رسالت  خطیر ، تعلیم همراه با تهذیب است.

وی در ادامه بر اهمیت سنت مباحثه تاکید نمودند و بیان داشتند: اساتید باید در کلاس درس برضرورت و لزوم مباحثه دروس تاکید نموده ونحوه مباحثه درست را برای طلاب تشریح نمایند.

دومین جلسه دفاعیه سطح سه در موسسه آموزش عالی  الزهرا(س) گرگان

به همت معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهرا(س) گرگان، دومین  جلسه دفاعیه سطح سه با موضوع ” اجتهاد خلفا ، ریشه ها و پیامدها، با رویکرد فقهی ” توسط خانم فاطمه رضایی گرایش فقه و اصول با حضور استاد راهنما حجه الاسلام  ابوترابی و  استاد مشاور حجه الاسلام  علی اصغر فضیلت و استاد داور حجه الاسلام خادم الذاکرین  ، مدیریت منطقه پنج، مدیر و معاونین این مدرسه و شماری از طلاب سطح  دو و سه از طریق ویدئو کنفرانس و با رتبه عالی برگزار گردید.

چکیده پایان نامه:

اجتهاد برای مذاهب اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است. نوع نگرش به این موضوع در طول تاریخ عامل شکل گیری مذاهب مختلف فقهی اسلامی شده است.اگرچه اجتهاد وسیله پویایی فقه است اما دو دیدگاه اساسی درمورد اجتهاد به طور خاص در مذاهب شیعه و اهل سنت ، موجب به وجود آمدن دو رویکرد متفاوت در عرصه استنباط احکام شده است؛ رویکردی که مبتنی بر اجتهاد در مسائل مستحدثه بر پایه ادله قطعی از کتاب و سنت می باشد، و رویکرد دیگر مبتنی بر استنباط این احکام بر پایه ادله ظنی بوده و اجتهاد به رأی و قیاس را مبنایی برای این کار قرار داده است. اجتهادات فقهی خلفا در صدر اسلام که از نوع دوم رویکرد است در روند اجتهادی مذاهب مختلف اهل سنت تاثیر گذار بوده است. با توجه به مصادیق گوناگون اجتهاد به رأی خلفا در تاریخ مسلم ، زمینه ها و ریشه های گوناگونی در پدیدار شدن آن نقش داشته است، زمینه هایی چون عدم پذیرش حقیقت اسلام و رسالت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله)، عدم تعبد به صفات نیک اخلاقی و فرامین اسلام و از سویی وجود ریشه های پنهانی کفر و روحیه تمرد و عصیان. اجتهاد خلفا در صدر اسلام عامل شکل گیری مبانی فقهی خاصی در مذاهب اربعه اهل سنت شده است که با نگاهی دقیق به این مبانی ، ریشه های آن در اعمال نظر شخصی  و اجتهاد به رأی مشهود است، چیزی که به وضوح آن را در فتاوای فقهی امامان مذاهب اربعه اهل سنت می توان یافت. با وجود آنکه علمای اهل سنت در صدد توجیه موارد اجتهادی خلفا بر آمده اند، برخی از ایشان به انتقاد از شیوه اجتهادی خلفای سه گانه پرداخته اند ، که در این راستا همسو با اعتقادات ائمه معصومین ( علیهم السلام) و علمای شیعه قرار گرفته اند.

کلید واژه: اجتهاد، اجتهاد به رأی، قیاس، خلفا، مذاهب اربعه.