مقاله خانم حسینی واعظ ازاساتید مدرسه علمیه الزهرا(س)گرگان
قرآن دیدار باخداست ازاین رو،بایدزنده ترین حالات واوقات رابه قرآن اختصاص دادودرخدمت قرآن بسربرد؛ برای زنده ترین حالات ، وقت خاصی رانمی توان معیّن کرد ،لیکن باتوجه به تحولات شب وروز، اغلب می توان باکمی دقت دربرنامه ریزی روزانه ، مناسب ترین حالات رابامناسب ترین اوقات طبیعت همزمان نمود.
وقت طلوع وغروبِ خورشید،دووقتِ مهم درتحولات شبانه روزی است که یکی جانشین دیگری می گردد واوضاع وشرایط جوّی خاصی راپدید می آورد که باقبل ازخود بسیارمتفاوت است ؛ این جریان طبیعی بروجودهای لطیف وحساس تاثیرات عمیقی رامیتواند بجای گذارد وبه انسان طلوع وغروبِ زندگی زودگذرِ سریعِ عمرراهشدار دهد وانسان راسخت به اندیشه درعاقبت زندگی ومقصد حرکتش وادارنماید ؛ ازاین روآغاز تحوّل تاحصولِ تحوّل دراین وقت، جهت تدبّردرقرآن ، خلوت ومناجات باپروردگار ومحاسبه ومشارطه بانفس بسیارتاکید شده است :
وإذاقُرِئَ القُرآن فاستمِعُوا لَهُ وأنصِتُوالَعَلَّکُم تُرحَمُونَ ، واذکُررَبَّکَ فِی نَفسِکَ تَضَرُّعَاوَخُفیَهً وَدُونَ الجَهرِ مِنَ القَولِ بالقُدُّوِّ والآصالِ ولاتَکُن مِنَ الغافِلِینَ إنَّ الَّذینَ عِندَ رَبَّکَ لایَستَکبِرُونَ عَن عِبادَتِهِ وَیُسَبِّحُونَهُ ولَهُ یَسجُدُونَ (اعراف 204،206)
(هرگاه قرآن خوانده شود به آن گوش فرادهید وساکت باشید شاید شما موردرحمت واقع شوید.
وپروردگارت رادروجودت باحالت ناله وزاری ،وخوف وهراس وبدون آشکارکردن سخن درصبگاه وبعدازعصر،یاد نماوازبی خبران مباش زیراکسانی که نزد پروردگارت بسرمیبرند به هیچ وجه ازعبادتش سرپیچی نکرده وبزرگی نمی ورزند واوراازهر عیب ونقص تنزیه وتقدیس می نمایند وصرفاً به او سجده می کنند)
این دووقت ازاوقات استجابت دعاست، ازاین روشیطان سعی فراوان دراغفال انسان ازاین دووقت دارد ( اصول کافی کتاب دعا ج 2 ص )522 درروایات نیز همچون آیه شریفه تاکید شده است مبادا ازاین اوقات غفلت شود:
إذا تغیرتِ الشَّمسُ فَاذکُرِاللهَ عَزَّوَجل وَإن کُنتَ مَعَ قَومٍ یَشغَلُونکَ فَقُم وَادعُ ( امام صادق ع )
( هروقت خورشید متغیر گشت پس خدای عزیز وجلیل رایاد کن واگر باقومی هستی که توراسرگرم می کنند پس - ازمیانشان- برخیزودعانما)
دروقتِ قبل ازطلوع درزمینه نشاط صبگاهیِ طبیعت ،انسان ازفراغت فکری وحداکثر نشاط روحی برخوردار بوده فرصت خوبی می یابد که جهت فعالیت روزانه وسلامتیِ معاشرتها وارتباطات باقرآن ودعاتغذیه روحی شود.
وقتِ قبل ازغروب زمان مناسبی است که حاصلِ کارروزانه ،جمع بندی گشته ، بامعیارها وضوابط الهی محاسبه شود، شفق واضطراب طبیعت باحکایتگری گذرعمر وازدست رفتنِ فرصتها ، شورواضطرابی رابرجان انسان ، فرومی ریزد که خود زمینه بسیارمناسبی رابرای اندیشناک شدن ازسرنوشت خود وتدبر درحقایق دنیا وآخرت بوجود می آورد :
فلا اُقسِمُ بالشَّفق واللّیلِ وما وَسَقَ والقَمَرِ اذاالتَّسق لَتَرکبُنَّ طبقا عن طَبَقٍ فَمالَهُم لایُؤمِنُونَ وإذاقُرِئَ القُرآنُ لایَسجُدُونَ انشقاق 16،21
(پس نه قسم به شفق وبه شب وآنچه جمع کند وبه ماه وقتی که جلوه گرشود که بی شک مرحله وحالتی عظیم وهولناک راخواهید رهسپرد ، درحالیکه ازمرحله ای عظیم گذرنموده اید ، پس آنها راچه شده است که ایمان نمی آورند وهرگاه قرآن برآنان خوانده می شود تواضع وفروتنی نمی نمایند - سجده نمی کنند - )
وقت مهم دیگر ،کمی ازدوثلث آخرشب خصوصا ثلث اخر می باشد که ازارزشمندترین ومؤثرترین اوقاتِ مناجات وانس وتدبر درقرآن می باشد که درسوره مزَّمِّل برآن تاکید شده است.
آرامش شب ، سکوت مرموز والهام بخش آن بهمراه خلوت وتنهائی ، تمرکز وحضوری راسبب می شود که دراوقات دیگر کمتر بدست می آید ؛ آمادگی ونشاط روحی دراین وقت نیازبه تمرین وبر نامه ریزی دقیق دارد ، ومهم تر ازآن نیازمندِ درک ومعرفت به شأن ربوبی ودرک واحساسِ فقرونیازخود ، می باشد
درآیات بی شماری برخصوص این سه وقت ، جهت کسب توان روحی تاکید شده است
واذکراسمَ ربِّکَ بُکرهً واصیلاً ومِنَ اللَّیل فاسجد لَهُ وسَبِّحهُ لیلا طویلاً (انسان 25،26)
(نام پروردگارت راصبح زودوبعد ازعصر یادنما ودرپاره ای ازشب اوراسجده کن واورا شبی طولانی تسبیح نما)
(هود /114،اسرا/71 -78 ، طه /130 ،ق/40 ، -39، طور/ 49 )
